دسته بندی | هنر و گرافیک |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 41 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 25 |
تاریخچه مختصری از پوستر در غرب :
پوستر واژه ای است انگلیسی به مفهوم آگهی دیواری که از حد رایج کوچکتر نباشد . در بیان تاریخچه پوستر باید گفتت ( نخستین پوسترها ، اعلامیه هایی است که در قرون وسطی و رم باستان گاهی بر روی دیواره ها دیده می شد . این گونه تبلیغات تا اواخر قرن 18 میلادی معمولاً فقط از نوشته تشکیل می شود و گاهی در این آگهی یک تصویر کوچک حکاکی شده و نیز بعضی از تزئینات گیاهی و کادر و حاشیه دیده می شد . [1] از قرن 19 میلادی پوستر سازی به یک عرصه هنری تبدیل شد و نقاشانی مانند تولوز لوترک و ژول و موشا در این زمینه آثار هنرمندانه ای به وجود آوردند که پلی بود بین آثار نقاشی ونمونه که امروزه به عنوان پوستر می شناسیم این هنر به شاخه مهمی از هنر گرافیک یعنی طراحی پوستر تبدیل شد . هنر پوستر در طی نیم قرن 19 میلادی در دوره ای که کشورهای مترقی و غنی و سرمایه دار امکانات نمایشی خود را گسترش می دادند با افزایش مراکز تفریحی و محصولات تجملی از آنها بهره برداری می کردند ، تسلط یافت .
آگاه کردن مردم نسبت به این امکانات نیازمند وسیلة ای موثر بود که توانایی پیام را داشته باشد و این وسیله چیزی جز پوستر نبود . به منظور اینکه پوستر نقشی بیانگر ما بین آگهی دهنده و بیننده بازی کند ، در عامل کلمه و تصویر مورد استفاده قرار گرفت که یک ترکیبی ساده و روان حاصل از گسترش سریع تکنیک چاپ بود .
تاریخچه مختصری از پوستر در ا یران :
برای بررسی تاریخچة پوستر در ایران باید از نخستین اعلانهای تبلیغاتی که برای نصب روی دیوارها تولید شده بود ، هیچگونه طرح و تصویری در آنها مشاهدهع نمی شود فقط از چندین سطر مطالب در یک کلمه « اعلان » یا « اطلاعیه » در بالای آن به صورت متقاون تشکیل شده بود . گاهی تزئینات مانند کادر و حاشیه و بعضی علامات تأکید کننده یا تزئین در این اعلانها دیده می شود که اگر خطاطی بود از روحسه ترهیب صفحه های قرآن و کتابهای دینی در تزئین صفحه استفاده می کردند و اگر چاپی بود از علائم تزینی چاپ فرنگی که همراه صنعت چاپ به ایران آمده بود ، بهره می جستند . روحیه حاکم بر این نوع آگهی های دیواری تقاون بود که در تمام موارد به طور کامل به چشم می خورد و سنت سفیدها به سیاه ها معمولاً معقول و متقارن و چشم نواز و همان روحیه حاکم بر کتابهای خطی است و هنوز ویژگیهای خاصی به عنوان هنریی که ویژة آویختن روی دیوارهاست دیده نمی شود .
موضوع این اعلانها ، تئاتر ، سینما و سپس بعضی کالاهای تجاری و مضمونهای سیاسی است و بیشتر آنها چاپ سنگی و تک رنگ هستند بطور معمول سیاه روی کاغذ سفید ، اما گاهی نمونه هایی هم دیده می شود که غالباً رنگهای اصلی مانند آبی ، قرمز ، سبز و زرد هستند . در روند تکامل تاریخی پوستر به عنوان یک هنر ، سه مرحله متقاوت را می توان تشخیص داد مرحلة آغازین که در دهة اول قرن 20 رایج بوده شامل استفاده پوستر برای تبلیغ کالاها و دستگاهها بود . مرحله بعد کاربرد آن در اعلانهای سیاسی و آگاهی یافتن سیاستمداران برای انتقال نظریاتشان بود که با آغاز جنگ جهانی اول رواج گرفت و آخرین و مهمترین مرحلةآن مربوط به آگهی های فرنگی و توریستی بود . پوستر پدیده ایست با سه ویژگی شامل ، محتوا ، ارزش هنری و کیفیتهای تبلیغاتی و بهترین پوسترها آنهایی هستند که این سه ویژگی را به طور همزمان داشته باشند .
از لحاظ نحوة پرداخت موضوع استفاده از عناصر بصری ، می توان پوسترها را به دو قسمت تقسیم کرد :
پوسترهایی که با تصویر کار می شوند و پوسترهایی که فقط با خط کار می شوند .[2] که در مورد قسمت اخیر در بخش های بصری به تفصیل سخن خواهیم گفت .
پوسترهای نوشتاری و تقسیمات آن :
به منظور اینکه پوستر نقش بیانگر ، بین آگهی دهنده و بیننده بازمی کند دو عامل کلمه و تصویر مورد استفاده قرار گرفت و از آنجا که وظیفه اصلی پیام است باز این انتقال بیشتر به عهده تصویر واقع شد . ولی باید از آنجا که وظیفه اصلی پوستر انتقال سریع و صریح پیام است باز این انتقال بیشتر به عهده تصویر واقع شد . ولی باید توجه داشت که استفاده از عناصر تکراری و قرار دادی تصویری درپوستر ایجاد نوعی یکنواختی
می کند و برای جلب توجه ببننده استفاده از عناصر نو و تازه و خلاقانه لازم به نظر می رسد . در این راستا یکی از حرکات صورت گرفته استفاده از خطوط و استعدادهای نوشتاری و تصویری و ترکیبی در آنست . اطلاع رسانی از طریق پوستر تا حدود زیادی مرهون خط می باشد ، چرا که در اغلب موارد ، تصویر نیاز به عناصری را رد تا آنرا گویاتر می سازد و آن عنصر خط است . عنصر نوشته در پوستر به منظور دقیق تر کردن هدف تصویر و پیام آن به کار گرفته می شود و ترکیب این دو عنصر باید به گونه ای باشد که تصویر حرف بزند و نوشته ، تصویر باشد ایجاد چنین موقعیتی بستگی به کار آیی و خلاقیت طراح دارد . در ببشتر پوسترها نوشته تکمیل کننده اثر ا ست ولی دسته ای از پوستر ها نیز موجودند که نوشته در آنها حرف اول را می زند و بار انتقال پیام را خود به عهده دارد . در این نوع پوستر محتوا و درون مایه موضوع را باید به نحوی در نوشته نمایان ساخت به این گونه نوشته تداعی معنی مورد نظر را نماید و ببننده را تا حدودی به موضوع ، فرهنگ و محتوای درونی نوشته راهنمایی کند ، که در این صورت گرافیسم خط محقق شده است . طراح با توجه به نوع موضوع می تواند از کلیة خطوط از حروف سنتی گرفته تا خطوط طراحی شده استفاده کند . ولی باید توجه به نوع موضوع می تواند از کلیه خطوط از حروف سنتی گرفته تا خطوط طراحی شده استفاده کند . ولی باید توجه داشته باشد ، بدون ایجاد تغییرات و تحولات در حروف آنهم در جهت بیان موضوع ، اثر او از جذابیت و کشش لازم برخوردار نمی گردد : به عنوان مثال استفاده از خطوط سنتی با آن همه فریب و بلند مرتیگی با همان ترکیبی که از گذشته به جای مانده ، ودر جهت ساخت پوستر ، خط باید به نقش و بیان تصویری تبدیل شود ، ترکیب در آن به گونه خاصی است . مانند پوسترهای است که با تصویر کار می شود . به این خاطر که چون خطی که مورد استسفاده قرار می گیرد ، به عنوان نقش اصلی پوستر مطرح می گردد در این حالت علاوه بر آن که خط حالت علاوه بر آن که خط حالت تصویری پیدا می کند ، از طرف دیگر ، همان خط نیز هست که باید لی آت هم بشود ، لی آت در این جا یعنی ترکیب غیری و کمپوزیسیون کلمات و این عیناً مانند کار تصویر سازی می باشد . [3]
در واقع ، در حالیکه یک نماد تصویری می تواند از طریق ایجاد تغییراتی در عناصر ایده مورد نظر را بهنحوی انتزاعی به وجود آورد نماد مفهومی بر ماهیت یک ایده تاکید می کند و در نتیجه صورتهای را به کار می گیرد که به جای اشاره به خودش به مفهوم آن اشاره می کند . انتخاب نماد مفهومی و یا نماد تصویری را خود موضوع تعیین می کند . متناسب با موضوع ، یکپارچگی ، تأثیر بصری و ظرافت ، عناصر اولیه و اجتناب ناپذیر یک نماد هستند ، خواه مفهومی ، خواه تصویری ، خواه مبتنی بر یک یا چند حروف که در مورد آخری شکل حروف ، اصالت و یکپارچگی اجزایش سبب می شود که نماد ، از لحاظ زیبایی شناسی ارزش پیدا کند و قدرت ارتباطی آن افزایش یابد . نهادی که با اضافه شدن یک عنصر یعنی صرف و گرفتن پرداختن کلی برای یکپارچه شدن می تواند به نمادهای مفهومی یا تصویری تبدیل شود . کوتاه سخن این که در پوسترهای نوشتاری نوشته برای از ظاهر علامتی آن ، به عنوان وسیله زبان یک نوع امکان کاربرد تصویری را هم فراهم می کند[4] .
پوسترهایی که با حروف دست نویس ساخته می شوند :
در این حروف ، نوعی احساس راحتی ، عامیانه ، بچگانه ، ملموس و زنده وجود دارد که می تواند به تناسب این احساسات در موضوعات مربوطه استفاده شود .
با توجه به اینکه در پوستر یک تیتر برای معرفی موضوع و سوتیتر و نوشته هایی فرعی جهت مشخص کرد مکان ، زبان و تشریح ابعاد موضوع وجود دارد ، آنگاه که طراح با توجه به موضع یکی از خطوط فوق را جهت الگوی کار انتخاب کرده می تواند در ساخت پوسترهای نوشتاری به گونه های زیر عمل نماید :
1 – حرف اول کلمه اصلی استفاده شود .
2 – از حروف اول کلمات اصلی استفاده شود .
در این دو شیوه با استفاده از حرف یا حروف یا شده ، شناسایی به دست می آید که به جای آن کلمه یا کلمات به کار می روند . از آنجا که در زبان فارسی ، شناسایی کلمات به این و شیوه مرسوم نیست ، استفاده از این روش چندان گویا به نظر نمی رسد . هر چند نمونه های اندکی در این زمینه از خط فارسی وجود دارد .
3 – از یک کلمه که نقش کلیدی موضوع پوستر را بازی می کند استفاده شود .
در این شیوه یک کلمه که بیان کننده اصل موضوع پوستر می باشد ، انتخاب می شود و طراح می کوشد با طرح و مشکل حروف ، تکنیکهای اجرائی و فنون بصری ، حالت ، ویژگی و یا تصویر موضوع را بنمایاند ، این کلمه در اکثر موارد بنا به کاربرد پوستر با برگنمایی به یک نقش تصویری تبدیل می شود .
4 – از دو یا سه کلمه که نقش کلیدی در موضوع پوستر را بازی می کند استفاده شود .
5 – از نمام تیتراژ عنوان اصلی استفاده شود .
در این شیوه می توان کلمات را در کل دید و آنها را به شکل یک نقش واحد طراحی کرد و نیز می توان آنها را بجز اولی در ارتباط با هم طراحی نمود و در کل این ترکیب را جهت بیان مفهومی یا تصویری پوستر بکار گرفت .
6 – از سو تیترها به عنوان یک عنصر بصری در ساختمان پوستر استفاده شود .
سو تیترها نمی تواند جهت پر کردن فضای خالی پوستر به کار ورند و یا با ایفای نقشی مهمتر شیوه های فوق را جهت تکمیل شکل تصویری خود یاری رسانند .
سخنی با علافمندان در باره اصول ساخت پوسترهای ( نوشتاری )
این بخش ترجمه ای از کتاب « DECORAIVE – RYPOGRAPHY » است که به عنوان یک روش کار هستند ، جهت ایجاد ساختارهای خطی در ابعاد مختلف گرافیک مطرح گردیده و لازم به توضیح است که مباحث این کتاب یکی از عوامل موثر در شکل گیری زمینه های ذهنی و شیوه های عملی ساخت پوستر می باشد .
هر چند توضیات این کتاب با توجه به امکانات و ویژگیهای خط لاتین تنظیم شده ولی در ترجمه آن سعی بر ایت بوده که قسمتهایی انتخاب شود که قابل گسترش در تمام خطوط باشد . به هر حال با توجه به کمبود منبع در این زمینه ، مباحث موجود راهنمایی خوبی برای طراحان علافمند به موضوع پوستر می باشد .
شکل حروف :
اساس حروف آرایی بر این نکته نباشد که از حروف ، برای بیان خود آنها استفاده کنیم . برای به کارگیری چاپ به شکل تزئینی نیازمند فهم شکل ، اندازه ، ارزش زنگی ، رنگ بافت واینکه چگونه چاپ با دیگر عوامل در ارتباط هست ، هستیم . حروف نیز مانند مردم دارای اشکال متفاوت از ( کلاسیک ) گرفته تا فرم های عجیب و غریب هستند . استفاده مناسب و صحیح از فرم حروف به اندازه تناسب لباس با شخصیت ما نیاز به دقت و توجه دارد . یکی از راههای شناخت اشکال حروف ، یافتن شباهت بین فرم وحرف و فرم اشیاء می باشد . لازم به توضیح است که حروف الفبای هر خطی می تواند منبع غنی از الهام جهت درک بیشتر خطوط دیگر باشد .
دسته بندی | هنر و گرافیک |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 86 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 144 |
پیشگفتار:
هنر ایران به لحاظ قدمت و زیبایی همیشه مورد توجه محققان بوده است.
هنر ایرانی هنری اصیل و سنتی است که از دیرباز مورد توجه منتقدان و پژوهشگران قرار گرفته است و در این راستا آثار هنری به جای مانده از جمله نقاشیهای دیواری و سفالها و کاشیها و نقاشیهای مینیاتور که عموماَ برای زینت بخشیدن به نسخ خطی کاربرد داشته است مهمترین نقش را بازی کرده اند و به راحتی اندیشه ها و تفکرات وفرهنگها و آداب و رسوم ملتی را به نمایش گذاشته اند که از تمدنی دیرپا و قدرتمند برخوردار بوده اند.
پیشینه ملی وعقیدتی که از ادوار کهن به هنرمندان نگارگر دوران اسلامی رسیده بود با عقاید دینی و الهی اسلام عجین شده و ترکیبی موزون پدید آورد که اگر چه در تمامی عرصه های هنر ی شاهد آن بودیم ولی در نگارگری ایرانی به کمال اوج و شکوفایی خویش رسید.
هنرمندان نگارگر با استفاده از نمادها نقوش گیاهی انسانها و نقشهای جامه ها و استفاده از درخشندگی رنگها دنیای ذهنی خویش را به عرصه ظهور رساندند و در این راستا ازظرافت و دقت و مهارت همچون ابزاری قدرتمند برای رسیدن به هدف خود سود جسته اند.
جهت انجام این پژوهش ابتدا به کتابهاو مجلات مربوط به دوره اسلامی و مینیاتور ایران رجوع گردیده و پژوهش به صورت کتابخانه ای انجام شد.
چکیده:
شروع نقاشی ایران را می توان در نقاشیهای دیواری ادوار پیش ازتاریخ بویژه دوران پارتیان و ساسانیان جستجو کرد. هنر پارتیان و ساسانیان در ادامه با نقوش کتابهای مانویان پیوند می خورد و این نقاشیها در دوران بعدی, مینیاتور ایران را تشکیل می دهند.
تفکر و اندیشه عرفانی واسلامی ازطریق نفوذ در ادبیات به نقاشی نیز وارد می شود, این اندیشه ها ازدیرباز در ایران باستان ریشه داشته است. استفاده از نمادها و سمبل ها و پرهیز از هر نوع طبیعت گرایی تلاشی بوده است برای ساختن دنیای خیالی و مثالی و نمایشی از اندیشه های الهی.
رساله حاضر پژوهشی است درباره نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور.
البته عوامل دیگری از جمله نظام حاکم و عوامل محیطی نیز تاثیری در نحوه ترسیم این نقاشیها داشته است.
در این پژوهش سعی شده است ارتباط بین عرفان و مذهب وتاثیر آن بر روی هنر, ایجادهنر دینی و نگرش عارفانه هنرمندان نگارگر وتاثیر این نگرش بر روی انسان و طبیعت و نحوه ارتباطی که بین این دو درتصاویر برقرار شده است مورد بررسی قرار بگیرد.
مقدمه:
نقاشی ایران از جمله هنرهای طراز اول آسیاست. این هنردارای معیارها و ضوابط سنتی مشترک با نقاشی هندی، چینی و ژاپنی است ولی در حدود حجم خود خصوصیاتی خاص و بی همتا دارد.
مرزبندی ها و محدودیتهای آن روشن و بارز است، لیکن درست به موجب همین مرزبندیها و محدودیتها، اهداف و مقاصد خویش را با انسجامیویژه ، پی جویی کرده است. اصولاَ هنر تصویری را در ایران محدود به نگارگری میدانند مخصوصاَ نگاره هایی که برای نسخ خطی تدارک دیده شده اند. از آنجا که بخش اعظم دیوارنگاره ها محو شده اند اما هنوز هم این نگاره ها میزانی برای سنجش و ارزیابی است.
نقاشی دیواری از همان ادوار پیشین، برای تزئین کاخها به کار رفته است، این مطلب از منابع ادبی و ازقطعات بازمانده و مکشوفه ازروزگاران قبل از تاریخ و قبل از اسلام معلوم میشود. نقاشی های دیواری که خارج از مرزهای واقعی سیاسی ایران، ولی در حوزه فرهنگی آن قرار دارد، هنر تصویری دوران قبل از اسلام را تشکیل میدهد. قبل از سده دوم وسوم هجری نمونه ای از آثار نگارگری ایران به دست نیامده است. و فقط قطعاتی از کتابهای مانویان مکشوفه در تورفان موجود است از این رو وقفه ای حدود سه قرن در تاریخ نگارگری ایران به وجود آمده که اطلاعاتی در خصوص آن در دست نیست. بنابر، این پی جویی تاریخ هنر نگارگری ایران است که در قرن دهم پس از نفوذ غرب نقاشی ایرانی به آرامیاز سنت گذشته فاصله میگیرد و در قرون بعدی بی توجه به هنراصیل نگارگری حرکتی نورا آغاز میکند.
نگارگری ایرانی مانند هر هنر دیگر ایرانی، از تفکر و اندیشه اسلامیو عرفانی بی بهره نیست، اندیشه های عرفانی در تار و پود هنر نگارگری نیز ریشه یافته اند و این مرهون نفوذ عرفان در ادبیات داستانی و حماسی میباشد. هنگامیکه هنرمند نگارگر به تصویر داستان های حماسی و گاه عاشقانه میپردازد از این اندیشه ها غافل نبوده و با جهان بینی خیالی و ماورایی خویش را به تصویر میکشد.
بررسی وآشنایی با جهان بینی و نوع نگرش هنرمندان نگارگر و تفکر آنان که موجب ایجاد آثاری جاودانه شده است از اهداف این پژوهش میباشد که در این راستا ارتباطی که نگارگر بین انسان و طبیعت در طی قرن چهارم برقرار کرده است و انسانی که در این نگاره ها ازقرنی به قرن دیگر، دچار تحول و تکامل شده است، علاوه بر خصوصیات ظاهری، از لحاظ معنایی نیز رشد قابل توجهی یافته که در این پژوهش مورد توجه بوده است.
البته نمیتوان در این میان از نقش حکام و افراد متنفذی که با حمایت یا عدم حمایت از هنرمندان، موجبات رشد و شکوفایی را برای این قشر از جامعه ایجاد میکردند یا مانع از ادامه پیشرفتشان میشده اند نادیده گرفت. پیش زمینههای تحقیقی در این مورد محدود و انگشت شمار بوده است و بیشتر به تحول و خصوصیات ظاهری انسان یا طبیعت بطور مجزا پرداخته است از جمله رنگ آمیزی های طبیعت و یا نقوشی که از ممالک دیگر به هنر طبیعت پردازی ایران وارد شده است و یا نوع پوشش و جامه ها و یا مسائلی از این قبیل.
پژوهش حاضر براساس فرضیات زیر انجام شده است:
- اول اینکه، در بسیاری از موارد در یک نگاره اهمیت انسان و طبیعت و نحوه نگاه به این دو ازاهمیت یکسانی برخوردار بوده که البته گاهی نگارگر یکی را بر دیگری ترجیح میداده است.
- براساس تحول فکری و اعتقادات هنرمند جایگاه طبیعت یا انسان تعیین ومشخص میشود، گاهی طبیعت در پس زمینه تصویر، بی توجه باقی مانده، گاهی پویا و شکوفا ترسیم میشود گویی نقشی خیالی است ازبهشت.
- گاهی انسان برتر از طبیعت است و تمام توجه به اوست و گاهی مانند نقشی از گل و گیاه در میان طبیعت جای میگیرد و به همان اندازه که درختی پرشکوفه جلب نظر میکند او هم خود نمایی میکند.
- پژوهش حاضر شامل پنج فصل میباشد.
فصل اول
اشاره بر جهان شناسی و درک ارتباط میان جهان و مبدا داشته و اینکه هنرمند نگارگر چگونه از صورت خیالی تعالی پیدا کرده و میتواند به ساحت متعالی عالم قدس قدم گذاشته و با خلق اثر خود، بیننده را از این افق حیات و وجود مادی به مرتبه ای متعالی، یعنی جهانی مافوق این جهان جسمانی برساند.
مروری است بر پیدایش و آغاز نگارگری در ادوار مختلف و بررسی آثار و عوامل محیطی و اجتماعی بر این هنر و نفوذ و تاثیر پذیری از ملل دیگر.
فصل سوم
از تجلی مذهب وعرفان در ذات انسان وپیدایش هنر مقدس و نیز سیر تصوف در هنر و هم زیستی عرفان و تصوف در نگارگری و سخنوری فرازهایی دارد.
به بررسی تاثیر عوامل طبیعی در نگارگری دوره ساسانی و بیان این مطلب که به علت عدم دسترسی به آثار نگارگری قرون اولیه اسلام در ایران، امکان تحقیق و بررسی دقیق آثار این دوران میسر نمیباشد، میپردازد. از دیگر نکات این فصل بررسی آثار مکتوب قرون پنجم تا هشتم هجری از جمله پژوهش بر مینیاتور های سلجوقی یامکتب بغداد و نیز مینیاتورهای ایلخانیان وافزایش اهمیت نقش انسان نسبت به طبیعت، تاثیر هنرخاور دور بر نقاشی های این دوران، بیان پیشرفت فن تصویر سازی در قرون هشتم توسط جلایریان. معرفی برخی آثار این دوران و توضیحات مربوط به آثار مذکور و درنهایت نگاه انتزاعی هنرمندان این دوران به انسان و طبیعت.
فصل پنجم
نگارگری سده های نهم و دهم هجری را تحلیل نموده و به بررسی اجمالی سه مکتب سده نهم یعنی مکاتب شیراز، هرات و تیموری و مشخصات این سبکها میپردازد. هم چنین به بیان تغییر موضوعات نقاشی این دوران و ابداعات پدید آمده در نیمه دوم سده نهم هجری ازجمله صحنه هایی نظیر چوپانی و کارهای ساختمانی و غیره میپردازد.
از دیگر مطالب نگاهی گذرا به شاهنامه طهماسبی و موضوعات آن و تغییر نگرش هنرمند و علاقه به تصویر کردن جنبه های ناخوشایند زندگی و همینطور معرفی برخی آثار این دوران وبیان توضیحات مربوطه و درنهایت ذکر تعبیر سهراب از نگارگری ایران.
در بخش آخر و نتیجه گیری نهایی نوع نگرش هنرمند نگارگر، به فضای اطراف و رابطه آن با انسان، بررسی شده است. که این نگرش بر مبنای اندیشه های عرفانی است که در ایران متداول بوده است و درشعر و ادبیات و در نتیجه در نقاشی ایرانی نمایان میگردد. این عقاید که از دیرباز در اندیشه های مزدیسنایی، زرتشت، مانی و … و در نهایت در اندیشه مسلمانان تجلی یافته، زمینه مناسبی را برای گسترش در ایران زمین بعد از اسلام پیدا میکند و هنر دینی که از زمان مانی شروع شده، در هنراسلامیشکل جدیدی مییابد.
در نگارگری ایران تلاش برای کشف و کاوش بعد سوم، صورت نمیگیرد و تاثیرات جو و نور و سایه به فراموشی سپرده میشود. منظره طبیعت هیچگاه آئینه حالت انسان نمیشود، برخلاف هنر چینی که منظره، توضیح ارتباط انسان با جهان میباشد.
انسان مینیاتور مورد توجه نگارگر قرار میگیرد و طبیعت تنها بعنوان یک زمینه پذیرفته میشود و هرگز به خاطر خودش مورد مطالعه قرار نمیگیرد. با این حال منظره سازی درعهد تیموری گسترش مییابد و علیرغم اینکه درسده هشتم هنرمند نگارگر، ظرایف بیشتری را در مورد انسان و طبیعت ترسیم میکند و تجملات ظاهر میگردد. لیکن باز هم انسان موضوع اصلی است و بر طبیعت اطراف خویش سیطره دارد و نگارگر شیفته انسان مینیاتور خویش است، به گونهای که در سده یازدهم، هنرمند به فضای اطراف بی توجه شده و دنیای پیرامون مانند درخت،بوته و غیره به راستی در تصاویر کمرنگ میگردد.
جهان آگاهی:
انسان در عمق فطرت خویش، همواره در آرزوی مطلق، بی نهایت، ابدیت، ازلیت، جاودانگی و خلود، بی زمانی، بی مکانی، بی مرزی، بی رنگی، تجرد مطلق، تقدس، آزادی و رهایی مطلق، نخستین آغاز، آخرین انجام، غایت مطلق، سعادت راستین، حقیقت پاک و… بوده است و آن من راستین و اهورایی خویش را با این معانی ماورایی، خویشاوند مییافته و بدانها سخت نیازمند، و این عالم که نسبی است و محدود و عرضی و متوسط و مقید و زشت و رنج زا وآلوده وسرد وتیره دل وبرده ذلیل مکان و زمان و محکوم نقض و مرگ، با این آرمانهای شورانگیز، روح بلند پرواز انسان، ناشناس وناسازگار است.
پس این معانی از کجا در دل انسان افتاده است، این چشمه های شگفت انگیز غیبی- که همواره در اعماق روح آدمیمیجوشد- از کجا سرچشمه میگیرد؟
این روح بی تاب از این عطشهای ملتهب، در این کویر سوخته ای که در آن چنین است که دوبینی و نگرانی و عصیان وعشق به گریز، از آغاز، با نهاد این زندانی بزرگ خاک سرشته شده و در عمق وجدانش اضطراب خانه کرده و از همین نهانخانه است که جلوه شگفت وغیرمادی ای که همواره با انسان قرین بوده سرزده است یعنی مذهب وهنر.[1]
انسان شناسی دینی، انسان را چون موجودی آسمانی بر روی زمین که به صورت الهی آفریده شده است تلقی میکند و این تصویری است که اسلام و مسیحیت وسایر تمدنهای دینی به نحوی از انحا از آدمیبدست میدهند. یعنی پایه این تمدن براین اصل استوار است که انسان موجودی، معنوی است و انسانیت او در حفظ اصالت معنوی است که در برهه ای از زمان در گذرگاه حیات این جهانی قرار گرفته است و انسانیت او در حفظ اصالت معنوی و به سبب داشتن مهری است که خداوند، درعالم معنا بر پیشانی او نهاده است. درجهان بینی اسلامیبه دورازتجربیات معنوی شرک آلوده مسیحی، عقل و خیال دینی با وحی آسمانی که در قرآن ظاهر شده است، روح تنزیهی و تشبیهی خاص اسلام را متحقق ساخته است.
تجربیات معنوی متفکران اسلامیاین تمدن و فرهنگ را با عالم معنوی شرق پیوند میزند و عقل و فلسفه ای که در جهان بینی اسلامیتلألوی تفکر دینی تلقی شده بودند، در عالم اسلامیتوفیق بیشتری برای جولان پیدا کردند.[2]
فهم علوم اسلامیو همچنین فهم هر علم سنتی دیگر بدون توجه به آن جهان شناسی که شاخه های علوم سنتی با آن ارتباطی همچون ارتباط اندامهای یک موجود زنده به بدن آن را دارند به هیچ وجه میسر نیست.
علوم سنتی از جهت اعتماد به زبان تمثیل و از جهت مبتنی بودن بر طبیعت سلسله مراتبی کیهان و در نظر گرفتن شباهتهایی که میان کبیر و صغیر، وجود دارد و ازجهت اتکای به عقل که ظواهر را میشکافد و از حس دلیل فراتر میرود و به جوهر باطنی آنها میرسد، به اصول و مبادی متافیزیکی وجهان شناسی وابسته است.
طرحهای جهان شناختی متعدد که در اسلام پدید آمده و کیهان که با وحی اسلامیتقدس یافته، راههای گوناگونی است برای اکتشاف ارتباطی که میان جهان ومبدأ در ترازهای گوناگون وجود ممتد از روح تا جان و تا ماده، موجود است.[3]
جهان شناسی اسلام مستقیماَ به اصول وحی اسلامیو به آن متافیزیکی که ازپیام باطنی قرآن و تعلیمات درونی پیغمیر نتیجه میشود، وابسته است. این جهان شناسی از تعمیم علوم فیزیکی یا گسترش فیزیک زمینی به مرزهای جهان مرئی نتیجه نمیشود، هیچ ربطی به آنچه در جهان شناسی معاصر از آن بحث میشود ندارد. هدف جهان شناسی اسلامیفراهم آوردن بینشی از جهان است که آدمیرا شایسته آن کند که جهان پدیده را بشکافد و به حالات برتر وجود خود برسد، علمیاز قلمرو کیهان بسازد که همچون نردبانی زیرپای آدمیقرار گیرد وحتی آنسوی آن حقیقت ماورای کیهانی را مشاهده کندکه از همه طرحهای تجلی کیهانی برتر است.
مقصود از طرحهای جهان شناختی در اسلام یکی است، و آن ارجاع کثرت است به وحدت. و وجود مقید به وجود مطلق، و هر آفریده ای از درجه خاص هستی به درجات بالاتر وسرانجام به اسماء و صفات الهی که منشأ آن غایت همه تجلی کیهانی را میباید، در آنها جستجو کرد.
عالم خیال و مفهوم فضا در نگارگری ایرانی:
هر گاه امروز صحبت از فضا میشود، چه فضای مستقیم فیزیک نیوتونی مطرح باشد، چه فضای منحنی فیزیک نسبیت، مقصود صرفاَ همان عالم زمان و مکان مادی است که با واقعیت یکی دانسته میشود. امروزه در غرب تصوری از زمان و مکان «غیرمادی و غیر جسمانی» وجود ندارد و اگر سخنی از چنین فضایی پیش آید آنرا نتیجه توهم بشری دانسته و برای آن جنبه وجودی قائل نیستند.[4]
تصور فلسفه اروپایی از واقعیت، جایی برای فضایی واقعی لیکن غیر مادی باقی نگذاشته است، اما هنرتمدنهای دینی و مخصوصاَ هنر ایرانی با یک چنین فضایی سروکار دارد.
عالم خیال در نظر این متفکران، عالمیاست روحانیکه از جهت اتصاف به محسوسات شبیه عالم جسمانی و از جهت نورانیت شبیه عالم بالاست. از این رو جهت آن را به «عالم مثالی» تعبیر کرده اند وصور محسوس در این عالم را در سایههای صور مثالی دانسته اند.
هنرمند با تخیل ابداعی و صورت خیالی و اشارات ورموز، آن نسبت حضوری را که با حق و حقیقت دارد و مظهر آن قرار گرفته بیان و محاکات میکند و به عبارتی نسبت میان خویش و عالم وآدم و مبدا عالم وآدم را متمثل میکند.
اگر این حقیقت و مبدا، خدا و فرشتگان و عالم غیب باشد، هنرمند از صورت خیالی تعالی پیدا میکند و میتواند کنده شود و به ساحت متعالی عالم قدس قدم بگذارد. در این مقام هنرمند صورت خیالی اش مکاشفه و مشاهده شاهد غیبی است و این مقام هنرمند اصیل دینی و حکیم انسی است. حکیم انسی وهنرمند دینی کسی است که با ساحات نورانی روح انسانی ومرتبه ملکی و عالی حیات انسانی سر و کار پیدا میکند، در حقیقت هنر چنین هنرمندی، هنر روحانی است.
هنری که با عالم روحانی اتصال پیدا میکند.[5]
اگر در تصویر فضا اتصال وپیوستگی بین این دو نوع فضا، یعنی فضای عادی وفضای عالم ملکوت که آن هم عالمیاست واقعی و لیکن غیر مادی، وجود داشته باشد، نمودار ساختن بعد متعالی فضای درونی غیر ممکن میگردد ودیگر نمیتوان توسط همین آب و رنگ و شکل و صورت که در دست نقاش است انسان را از فضایی عادی به بعدی متعالی و فضایی ملکوتی ارشاد کرد.
مینیاتور ایرانی نیز مبتنی بر تقسیم بندی منفصل فضای دوبعدی تصویر است، زیرا به نحوی میتوان هر افقی از فضای دو بعدی مینیاتور را مظهر مرتبه ای از وجود و نیز از جهتی دیگر مرتبه ای از عقل و آگاهی دانست.
حتی درآن مینیاتورهایی که فضا یکنواخت و منفصل است، نمای مینیاتور کاملاَ با خصلت دوبعدی خود از فضای طبیعی سه بعدی اطرافش متمایز شده است و بنابراین فضا، خود نمودار فضای عالم دیگری است که ارتباط با نوعی آگاهی عادی بشری دارد.
قوانین علم مناظر که در مینیاتور ایرانی از آن پیروی شده است قبل از اینکه نفوذ هنررنسانس ونیز عوامل داخلی باعث انحطاط آن شود ، همان قوانین علم مناظر طبیعی است که اصول و قواعد آن را اقلیدس و پس از آن ریاضیدانان اسلامیمانند الهیثم بصری و کمال الدین فارسی تدوین کردند.
مینیاتور ایرانی در دوران طلایی خود همواره تابع این قوانین باقی ماند و از اصول این علم پیروی کرد و برطبق یک نوع واقع بینی که از خصوصیات دین اسلام است و نیز هنر اسلامی، هیچگاه نکوشید به طبیعت دو بعدی سطح کاغذ خیانت کرده و به طریقی آن را سه بعدی نمایان سازد ، چنانکه با بکاربردن قواعد علم مناظر مصنوعی (Persepective artficials) در مقابل هندسه اقلیدسی (Persepectivenatural) هنر دوره رنسانس و دوران انحطاط هنر مینیاتور ایرانی سطح دو بعدی کاغذ را سه بعدی مینمایاند.[6]
نقاشی اسلامیبه ابهام نمیپردازد و از قواعد مناظر و مرایا که نمایش دهنده عمق و نسبت است پیروی نمیکند ، همچنانکه به کاربرد سایه و روشنها نیز نمیپردازد. پیروی نکردن نقاشان مسلمان از اصول و قواعد مناظر و مرایا ، از روی عمدبوده است زیرا جز درموارد تصاویر کتب علمیمانند کتاب « الادیه المفرده » از دیوسکوریدوس ، یا کتاب البیطره ( دامپزشکی ) اعتقادی به واقع گرایی در نقاشی نداشته اند .
این در موردی است که نقاشی منقول از یک اصل بوده است ، اما درمورد نقل از یک اصل ، نقاشان مسلمان به دگرگونه سازی متوسل میشدند .[7]
به هر تقدیر جلوه گاه حقیقت در هنر، همچون تفکر اسلامی، عالم غیب و حق است، به عبارت دیگر. حقیقت ازعلم غیب برای هنرمند متجلی است و به همین جهت، هنر اسلامیرا عاری از خاصیت مادی طبیعت میکند.[8]
با پیروی کامل ازمفهوم منفصل و گسسته از فضا، مینیاتور ایرانی توانست سطح دوبعدی مینیاتور را مبدل به تصویری ازمراتب وجود سازد و موفق شد بیننده را از افق حیات عادی و وجود مادی و وجدان روزانه خود به مرتبه ای عالی تر از وجود و آگاهی ارتقا دهد و او را متوجه جهانی سازد، مافوق این جهان جسمانی ، لکن دارای زمان و مکان و رنگها و اشکال خاص خود، جهانی که در آن حوادث رخ میدهد لکن نه به شکلی مادی.
همین جهان است که حکمای اسلامیو مخصوصا ایرانی آن را عالم خیال و مثال یا علام صور معلقه خوانده اند.[9]
دکتر هانری کربن میگوید :
« وقتی بخواهیم ، جهانی را با چشمه های زاینده و گیاهان و ابرها و عوامل دیگرش ، که دارای نیروهای شگرف و انوار مقدس است ، نقاشی نماییم ، این چنین جهانی نخواهد توانست به شیوه نقاشی تصویری طبیعت ساز نمایش داده شود بلکه در این زمینه به سراغ هنری میرویم که از هر جهت با دنیای نمادها سر و کار داشته باشد ، یا به عبارت دیگر لازمست چنین مناظری را با توسل به شیوههای سمبیلک ( symbolique ) بنگاریم .
همانند مظاهر زمینی خلقت به هنگامیکه « منظره خورنق » به وسیله روان آدمیبه پندار آید ، این توجه از زمین خاکی ، سرزمینی آسمانی میآفریند که مظهری از منظره بهشت به شمار میآید.
از این جهت لازم خواهد بود . در اینگونه نقاشیها ، تمامیعوامل مقدس این تجلی ، گردآوری شود و در قالب نمادهای پاک و خالص به صورت طبیعتی نو آفریده ، نگاشته شود . »[10]
اما قوه تخیل که به منزله آینه عالم ملک و ملکوت و جمع این دو است ، اگر با عالم ملکوت خود را مواجه ببیند، بیواسطه آن را منعکس میکند و اگر با عالم ملک تماس پیدا کند ، به واسطه حس ، تعلق خاص با آن پیدا میکند که صور خیالی ملکی مظهر این تعلقند.
بنابراین اگر انسان قطع تعلق از عالم مثال و ملکوت پیدا کرد ، خیال او آینه عالم ملک خواهد شد . هنرمند با این خیال دیگر ملک را از منظر ملکوت نمیبیند.
حال آنکه صورت خیالی هنرمند اصیل و دینی به عالم ملکوت تعلق پیدا میکند و زمان و مکانی که برای او در پرده خیال منقش است و سپس در نقاشی یا معماری و شعر ابداع میشود در حقیقت محاکات زمان و مکان ملکوتی میشود، او ملک را نیز از منظر ملکوت و در پرتو آن مشاهده میکند.[11]
نقاشی ایرانی یا مینیاتور ، تجسم و خلق هر چه بیشتر زیبایی های است که در خیال روشن هنرمند نقش میبندد.
هنرمند مینیاتور عصاره لطف و زیبایی آنچه را که در طبیعت میبیند و احساس میکند به یاری اصول بسیار دقیق و حساس و ویژه این هنر مجسم میکند .
حرکات خطوط و تلألو رنگها و آزادی عمل و دامنه وسیع خیال ، این امکان را به هنرمند میدهد تا در بوجود آوردن زیبایی ها و بیان احساس به دلخواه خود با توجه به مهارت و قدرتی که در نتیجه سالها تمرین و کوشش در گنجینه اندیشه و فکر و پنجه های او بوجود آمده اثر گیرا و شکوهمند بوجود آورد.
آنچه در خلق مینیاتور مهم است خلاصه و ساده کرده طبیعت و زیبا نمودن فرم هاست . بطوری که در یک اثر هنری تجلی خطوط ، فرم هاست ، بطوری که در یک اثر هنری تجلی خطوط ، فرم ها و حالات و رنگها در ترکیب کلی و در جزئیات همه زیبا و چشم نواز باشند .
هنرمند راستین در شناخت ماهیت و کیفیت تمام اشیاء ـ حیوانات ـ نبایات ، احاطه و تسلط کامل دارد و چنان با روحیات مختلف انسانی و فلسفه روانی انسانها آشناست که میتواند بلافاصله پس از درک و احساس در مرحلة خلق، با دستی به رهبری عقل و عقلی در اختیار احساس، موضوع و اثر مورد نیاز را به راحتی ، صحیح و خیالی طراحی کند.[12]
ترکیب بندی مونومنتال (Monumental) و آرام ، بخصوص آنگونه ترکیب بندی که بر پیکره یا گروهی از پیکره های انسانی متمرکز است ، در نقاشی ایرانی معمولا یافت نمیشود.
نبودن چنین ترکیب بندی هایی در نقاشی ایرانی ، اساساً بدین دلیل است که نقاشی ایرانی از مفاهیم مذهبی سخت ، جدا نگاهداشته شده است ، ولی همانطور که بعداً خواهیم دید این جدایی کامل نبوده است.
از مدارک و آثار متعددی که به ما امکان میدهد تا دربارة هنر نقاشی و تصویرسازی اسلامیاظهار نظر کنیم ، طرحها و نقشهایی است که بصورت مینیاتور در آمده است . در این آثار موجودات زنده به میزان وسیع طرح شده اند ، اولین شاهکار هنر مینیاتوری اغلب دارای جنبه های علمیهستند یا در زمینه های عملی مطرح شده اند مانند رساله ها و کتب طبی. [13]
هیچ حادثه واحدی برای دریافت جهان شناسی اسلامیمهم تر از معراج حضرت رسول ( ص ) از مکه به بیت المقدس و از آنجا به طریق قائم از همه حالات وجود گذشتن و به عرش الهی رسیدن نیست و این حادثه ای است که قرآن کریم آن را توصیف کرده و نگارگران مسلمان بصورت های گوناگون آن را در مینیاتورهای خود ، مجسم ساخته اند و شاعران و نویسندگان متعدد به شرح آن پرداخته اند .
دسته بندی | هنر و گرافیک |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 42 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 73 |
مقدمه
مقاله ای که پیش رو دارید ترجمه ای است از فصل اول کتابی به نام «مقدمه ای بر جنسیت و زیبایی شناسی[1]» نوشتة «کارولین کورس میر[2]» که در واقع فلسفة زیبایی شناسی را از دیدگاه فمینیستی بررسی می کند.
کارولین کورس میر استاد فلسفه در دانشگاه بوفالو که یکی از دانشکده های دانشگاه ایالتی نیویورک است می باشد. از دیگر کتاب هایی که به قلم این خانم می باشد می توانیم از کتابی به نام معنادادن به ذوق:
طعام و فلسفه (1999) نام ببریم.
زبانی که او در کتاب هایش به کار می برد، زبانی روان و صمیمی و درک شدنی است که استفاده از کتاب را برای همگان مقدور می سازد، در مورد کتاب جنسیت و زیبایی شناسی نیز وضع به همین منوال است و این کتاب برای دانشجویان فلسفه، مطالعات جنسیتی، پژوهش های تصویری و مطالعه هنر به طور نظری ، و به طور کلی برای هر کسی که به موضوعات مربوط به جنسیت و رابطة آن با نظریه های هنر علاقه دارد، مناسب می باشد.
«کورس میر» در این کتاب در این کتاب به موضوعاتی ؟؟ می پردازد.
· چرا شاهد زنان هنرمند اندکی در گذشته هستیم؟
· هنر،لذت، و زیبایی
· نقش جنسیت در مورد ذوق و طعام
· هنر چیست و هنرمند کیست؟
·انزجار ، تعالی ، و ارزش های زیبایی شناسانه
· بدنه و ساختمان ذهنیت[3]
اولین چاپ این کتاب در سال 2004 صورت گرفته است و تا به حال به فارسی ترجمه نشده است. همانطور که پیشتر گفتیم این مقاله تنها ترجمه ای است از فصل اول این کتاب با عنوان: هنرمندان و هنر؛ که ارائه مختصری است از تاریخچه مفاهیم مربوط به هنر.
در این فصل نظریه های هنری و مفاهیم مربوط به آنها و حوزه های کارکرد و اعتبار آنها از دوران باستان ] افلاطون و ارسطو[ گرفته تا دوران مدرن مورد بحث قرار می گیرد.
عناوین فصول دیگر کتاب از این قرار می باشد.
· لذت زیبایی شناسانه
· مبتدیان و حرفه ای ها
· جنسیت عمیق: ذوق و طعام
· چه چیزی هنر است[4]؟ (هنر چیست[5]؟)
· لذت دشوار:تعالی و انزجار
در اینجا لازم است که ذکر کنم، تمام مطالب داخل کروشه از مترجم می باشد و فقط برای کمک به درک متن به آن اضافه شده اند.
هنرمندان و هنر
مختصری از تاریخ مفاهیم
هنر چیست؟ هنرمند کیست؟ این ها مفاهیمی هستند که هر کدام در نسبت با دیگری تعریف می شوند: اینکه آیا شخصی را یک هنرمند می دانیم یا خیر، تا حدودی بسته به آن چیزی است که او تولید می کند، و اینکه آیا محصولی، یک اثر هنری است یا خیر،بستگی به این دارد که چه کسی آن را تولید کرده است.
بگذارید با در نظر گرفتن مفهوم خالق [6] شروع کنیم: ما به کسی واژه هنرمند را اطلاق می کنیم که دست به خلاقیت هنری بزند، خواه این هنر شعر باشد و نقاشی و یا که موسیقی ، معماری ، مجسمه سازی یا رقص باشد، که البته با ارائه چنین فهرستی از انواع مختلف هنر، در واقع در مورد مواد بحث آشکارا دست به پیش داوری زده ام، چرا که جواب ما ] در مورد اینکه هنر چیست و هنرمند کیست[ متفاوت می بود اگر من شخص قالی باف یا سازندة آثار منبت کاری شده و یا آشپزها را هم اضافه کرده بودیم؛ یا شخصی که ریسندگی، بافندگی و یا سفالگری می کند،یا آنکه شیشه گر است یا اثاثیه تولید می کند و یا به صحافی کتاب می پردازد. همانطور که طی این فصل خواهیم دید، اطلاق واژه هنرمند به افراد مشخص، بسته به تغییر مقولاتی که به عنوان آثار هنری شناخته می شدند، در طول تاریخ دستخوش تغییراتی بوده است.
تعریف معاصری که در مورد یک هنرمند وجود دارد از ایده هایی چون خودبیانگری[7]، تخیل[8] و خلاقیت جداشدنی نیست، ] ایده هایی[ که هر کدام نشانة نوع خاصی از آزادی هستند که به هنرمند نسبت داده می شود.
امروزه اغلب هنرمند را زادة یک روح آزاد، و ] دارای شخصیتی[ خودرأی که خود را محدود به قواعد اجتماعی و یا قوانین بی روح جامعه نمی کند، می دانند. در بهترین حالت این آزادی ] آزادگی[ ممکن است که مشخصه ای برای نبوغ باشد، هر چند اصالت نبوغ اغلب دچار بدفهمی می شود مگر گذشت زمان حکم صحیح را عرضه کند. بنابراین چنین نگرشی نسبت به هنرمندان، اغلب آنها را به مثابة افرادی که از نظر عاطفی، منزوی و تنها هستند، تصویر می کند.
در این فصل از اصل بنیادین و چارچوب مفهومی ای پرسش می کنیم که به چنین تصور همگانی ای از هنرمند شکل داده، تا بتوانیم تعیین کنیم که چرا زنان اندکی در فهرست نوابغ هنری شناخته شده به چشم می خورند.
در واقع، خصوصاً در دوره های مشخصی از تاریخ، حتی تصور زنان به عنوان هنرمندانی کاملاً مستقل که فقط به خاطر خلاقیت صرف دست به خلق آثار هنری می زنند، امری دشوار محسوب می شده است.
دلیل این امر چیست و این موضوع چه چیزی را در مورد نقش تمایزات جنسی در مفاهیم مربوط به خلاقیت نشان می دهد؟
مورخان تحقیقات قابل توجهی در باب این نوع محروم سازی ها کرده اند، ] محروم سازی هایی[ که در دوره های مشخصی از تاریخ، زنان را از ورود به رشته های مختلفی مانند نقاشی، مجسمه سازی یا تألیف موسیقیایی منع کرده و پیشرفت و اشتهار آنها را در زمینه هایی چون ادبیات مختل کرده اند. هر چند تمرکز ما اکنون مشخصاً در مورد عدم وجود امکان تحصیل یا دیگر موانع و نواهی اجتماعی نیست؛ این ها مواردی فرعی هستند که با گذشت زمان و پیش آمدن موقعیت های متفاوت تغییر کرده اند.
در اینجا بیشتر متوجه ماهیت پایه ای مفاهیمی هستیم که فلسفه هنر و قواعد زیبایی شناسی را شکل می دهند، چارچوب های نظری که اعمال اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار می دهند. در اینجا ما همچنین، تفاوت های جنسی و مفاهیم دشواری مانند «تأنیت[9]» و «تذکیر[10]» را درخواهیم یافت.
جستجو در مورد اینکه مسأله جنسیت چه نقشی در زیبایی شناسی ایفا می کند، نیازمند ] بیان[ مقدمه ای می باشد: مروری بر مفروضاتی بنیادین در مورد طبیعت بشر و اینکه چه چیزی دست یابی به فرهنگ و تمدن را ممکن می سازد.
هنر پدیده ای است که در بردارندة عناصر فرهنگی قابل توجهی می باشد، و بهترین هنرها، آن هنری است که نشانگر واکنش ها و دیدگاههای مختلف در مورد زندگی آدمی و معنای آن باشد.
افرادی که به هنرهایی با ارزش های عمیق و ماندگار مشغول هستند، چه این هنر طنز باشد یا تراژدی، کمدی، والا و یا زیبا ، باعث افتخار خاصی هستند و توانسته اند سطحی ،؟؟ و دشوار از دست آوردهای بشری را تجسم بخشند.
مفهوم هنرمند خلاق[11] بر پایة عقایدی استوار است که مشخص کنندة کیفیاتی در نوع بشر هستند که به او توانایی رسیدن به بالاترین سطوح فرهنگی را می دهد؛ بنا به سنت قدما، عقلانیت، توانایی ضروری و ذهنی و اساس دست آوردهای بشری به طور کلی می باشد.
دیدگاههای مختلف فمینیستی در مورد عقل و عقلانیت حوزه های فلسفی بیان شده اند، گر چه در حوزة زیبایی شناسی در مورد عقل و عقلانیت در تمام حوزه های فلسفی بیان شده اند، گر چه در حوزة زیبایی شناسی کمتر از آنچه انتظار می رود به چشم می خورند، احتمالاً از آنجا که هنر و ارزش های زیبایی شناسانه اغلب و به سادگی با زمینه های «غیرعقلانی[12]» روح بشر، چون شهود، تخیل و احساس ارتباط دارند. ولی در عین حال تسلط بر چنین فعالیت های ذهنی ای، که الهام را از امور بی معنی و دید زیبایی شناسانه را از بی قاعدگی صرف متمایز می کنند، مستلزم ذهنیتی منظم و محکم است و اعتقاد سنتی بر این است که چنین ذهنیتی در قابلیت های عقلانی ما ریشه دارد.
مفهوم قوه مستقل عقلی ای که بشر را از حیوان جدا می کند و به موجب آن طبیعت ذاتی انسان توصیف می شود، نفوذ گسترده ای در نظریه های غربی در مورد معرفت، اخلاق، سیاست، طبیعت انسان و فرهنگ دارد، در واقع، هیچ محدوده ای از فلسفه از تأثیرات بلندمدت آن مستثنی نبوده است.
این ] مفهوم[ همچنان یکی از پیچیده ترین مفاهیم نظری است که به اشکال متفاوت، در حوزه های مختلف عمل می کند، ] مفهومی [ که نه تنها تعدیل کنندة تفاوت های جنسیتی است بلکه به طور کلی تعیین کنندة جایگاه گروههای فرعی اجتماعی نیز می باشد.
عقلانیت در شکل گیری ایدة خلاقیت و توانایی کسب دانش در مهارت های هنری،و همچنین برای خودمختاری ذهن که از ملزومات نوآوری و ابتکاری می باشد، اهمیت ویژه ای دارد، هر چند ] این اهمیت[ غالباً آشکار نیست.
در ابتدا به ملاحظاتی کلی می پردازیم: از لحاط سنتی، عقل به عنوان قوه و استعداد ذهنی ای شناخته می شود که باعث تمایز بین اعمال انسانی و اعمال غیرانسانی می شود.
این یک کلی گویی توصیفی و اصولی است، چرا که اعتقاد بر این واقعیت است که تنها بشر قادر به تجربة عقلانیت می باشد. به عبارتی بشر به موجب چنین قوه ای از قوانین طبیعت فرار می کند و قادر به ساخت فرهنگ ها و تمدن ها می شود، و با به کار انداختن این درجه از اختیار زندگی خود را به پیش می برد، اختیاری که حیوانات دیگر فاقد آن می باشد. پس مفهوم عقل دارای نوعی بار ارزشی نیز می باشد: چنین خصوصیتی ، نه تنها یک ویژگی ضروری برای انسان است که او را از لحاظ معنوی به عنوان یک انسان تعریف می کند بلکه بهترین خصوصیت و کیفیت ما نیز می باشد،ویژگی ای که امکان دست یابی به دست آوردهای هنری، انتخاب اخلاقی و معرفت علمی را میسر می سازد.
این ادعاهای کلی در مورد عقلانیت راجع به تمام انسان ها – زن، مرد، گذشتگان ،معاصران، آشنا و بیگانه – صادق است.
اما همچنان : مدارج مختلفی از عقلانیت به کرات در شکل دهی تفاوت های اجتماعی مؤثر بوده است، و همین مدارج مختلف، در دوره های تاریخی مشخصی، برتری “طبیعی” بعضی انسان ها را بر دیگران ثابت می کرده، برتری ذهنی و فطری ای که به سلسله های قدرت، آموزش و شئون ] مقامات[ اعتبار بخشیده است.
چنین برتری ای به هیچ وجه محدود به برتری مردان نسبت به زنان نبوده؛ تلاشی که برای توجیه برده داری ، به عنوان مثال می شود و وجود اندیشه های مبتنی بر وجود طبقات و تفاوت های اقتصادی و اجتماعی در جوامع، همگی وجود ایده ای مبنی بر برتری گروهی بر گروه دیگر را در عمل به اثبات می رسانند.
برای توضیح تفاوت های جنسیتی در مورد نقش ها و توانایی های اجتماعی، ذکر چنین استدلالاتی به صورت استوار و نظام مند لازم است چرا که در شماری از حوزه های نظری، عقلانیت به عنوان ویژگی مهمی شناخته می شود که باعث ترفیع جنس مذکر بر جنس مؤنث در نوع بشر می شود. این بدان معناست که بگوییم، هر چند زنان هم دارای قوة عاقله می باشند و لیکن از این قوه نسبت به مردان استفاده کمتری می کنند، بنابراین، از دید بسیاری از نظام های فلسفی و مذهبی تأثیرگذار، زنان کمتر قادر به حکومت بر نفس خود هستند و به همین جهت در تمامی شرایط از زندگی در خانه گرفته تا سیاست به عنون زیردست طبیعی مردان شناخته می شوند. نقش دوگانه عقل – که نه تنها تفاوت بین انسان و غیر انسان را مشخص می کند بلکه متمایز کنندة افرادمختلف بشر از یکدیگر نیز است منجر به دستگاهی پیچیده از قراین مفهومی می شود که عقلانیت را با اعمال و ویژگی های “مردانه” و بی عقلی را با ]خصوصیات[ “زنانه” مرتبط می کند.
زنان از آنجا که انسان هستند، عقلانی نیز می باشند. و از آنجا که مؤنث هستند، درون نظامی از سمبول ها کشیده شده اند که نمایانگر نواحی غیر عقلانی ذهن و طبیعت ناقص و کنترل نشدة آنها می باشد. توجه داشته باشید که این تقسیم بندی در مورد قابلیت ها و ویژگی ها، واقعاً جدا کنندة مردان از زنان نمی باشد. بلکه بیشتر برای جداسازی اموری که به عنوان ویژگی ها بشر / مذکر ستوده میشوند از سمبول ها و مفاهیم دیگر با برچسب “زنانگی” به کار می روند. در بعضی مواقع، با پیچیده تر شدن شرایط، منش هایی که بیشتر به جانب “زنانگی” میل می کنند از جانب فاعل مذکر مناسب و درخور تشخیص داده می شوند؛ این در مورد ارزش هایی است که با خلاقیت هنری و ذوق مرتبطند،که به زودی به آن هاخواهیم پرداخت. از آنجا که ارجاع به حس و واژه های مربوط به جنسیت هر دو می توانند ابهام برانگیز باشند، فهم موارد استفادة آن ها همیشه محتاج توجه دقیقی به زمینه های تاریخی و اجتماعی شان می باشد.
با اینکه تمرکز ما ] بیشتر[ روی ]مباحث[ زیبایی شناسانه است، ارزش این را هم دارد که تأثیر وسیع این ایده ها را در تمام زمینه های فلسفی در ذهن داشته باشیم، و در همین ارتباط تأثیر آنها را بر آن محدوده هایی از علم، سیاست، روان شناسی و این که به نحوی تاریخی، دیدگاه ها و روش های خود را با ارجاع به مبانی فلسفی توجیه می کنند را نیز فراموش نکنیم. تمام این محدوده ها به هم مربوط هستند، و چنان در یک رشته تأثیر می گذارند که طنین آن در دیگر رشته ها نیز به چشم می خورد. به طور خلاصه: در معرفت شناسی[13] - مطالعة طبیعت ادراک و صورت بندی دانش فاعل شناسای نمونه بوسیله الگویی مفهومی دارای طبیعتی مردانه بازگو می شود که قادر به تجربة قوای عقلانی در منتها درجة آن است، در حالیکه به طبیعت زنانه، رفتاری احساسی، شهودی و متناقض نسبت داده می شود.
از آنجا که عواطف به طور متعارف غیرقابل اعتماد و دارای طبیعتی ویژه می باشند، چنین توصیفی نه تنها در مورد آموزش زنان و دست آوردهای علمی آنان بلکه همچنین در مورد اعتبار اخلاقی جنس مؤنث نیز دارای نتایج نظری و عملی ]متعددی[ می باشد.
در علم اخلاق و فلسفة اخلاق، الگوی فردی که مسئولیت را تجربه می کند، معرفت شخصیتی است که مبانی عدل را داراست، دست به انتخاب آزاد می زند و تصمیمات صریح می گیرد ، و ]البته که [ چنین نماینده ای مذکر است. در مقابل، تصور زنانگی معرف بخشندگی و لطف است که در عین حال چنین شخصیتی دائماً در نوسان است و تحت شرایط ویژه و پیش آمدهای مختلف در عمل به اهتزار در می آید و اغلب تبدیل به شخصیتی بی ثبات و غیر مسئول می شود. این حساسیت اخلاقی زنانه را می توان در پرتو امور خیر یا شر ملاحظه کرد.
هملت می نالد: “ای بی مایگی ] ضعف اخلاقی[ تو ]همان[ زن نام داری!” زمانی که او نگرانی این را داشت که ]مبادا[ مادرش تسلیم خواسته گناه آلود جنسی خویش شود؛ تصویر احساساتی [14] ویکتوریابی از “فرشته در خانه” ، مادری پاکدامن و اشباع شده از مهربانی و خیر و منبع بخشایش مطلق عشق را تصویر می کرد. نه شخصیت پردازی تملق آمیز و نه شخصیت پردازی غیر تملق آمیز از زن، شایستگی تجربه قدرت اجتماعی را به وی اهدا می کند. حوزة اجتماعی سیاست و قانون گذاری، اموری مردانه ودر محدودة صلاحیت مردان می باشند، چرا که حیات سیاسی نیازمند شخصیتی است که قادر به صورت بندی قوانین کلی و غیراحساسی باشد و بتواند عادلانه و بی غرضانه بر جامعه حکومت کند.
حوزة خانگی ]در عوض[ قلمرویی زنانه محسوب می شود، جایی که دغدغه های جزئی و علاج های روزمره در مورد پستی و بلندی های زندگی شخصی مطرح می شود.
به طور کلی، دنیای ارزش های مردانه، انتزاعی و در ارتباط با “ذهن” است،و عالم زنانه، جزئی و تحجری[15] و در ارتباط با “جسم” می باشد. به نظر می رسد که در فلسفه اهی مختلف از ارسطو به بعد، اعتقاد بر این بوده است که قابلیت های معرفتی و تمایلات طبیعی به ارتکاب بدی به طور نامساوی بین اجناس مذکر و مؤنث تقسیم شده اند. در چنین نظریه ای یک سری خصوصیات دوگانه متقابل که شهرت چندانی هم ندارند و اغلب در دیدگاههای فمینیستی به تحلیل آنها پرداخته شده است، مطرح می شوند، در آنجا گفته می شود که ویژگی ها و اعمال بشری در سلسله های مفهومی، به صورت دوتایی وجود دارند، سلسله هایی که زنان و ویژگی ها و اعمال مربوط به آن ها را در جایگاهی فرعی ] نسبت به مردان[ قرار می دهند. عقل و ذهن، عدالت، کنش وری[16] ، و مسئولیت های اجتماعی همه و همه به عنوان قلمروهایی مردانه تعریف می شوند، جاییکه مردان بهترین عملکرد را دارند، در حالیکه احساس و جسم، هوی و هوس، بی عملی[17]، و زندگی داخل خانه به عنوان حوزه هایی زنانه شناخته می شوند. کوتاه سخن اینکه ، صرف نظر از اینکه در مورد چه فعالیت خاصی صحبت می کنیم، چارچوب مفهومی نظام بخشی که طی آن مشخص می شود که چه کسی برای چه کاری شایسته تر است، معمولاً نقش مردان را مهمترین عامل معرفی می کند، مگر در مورد نقش هایی که مربوط به امور داخل منزل می شوند (حتی در اینجا هم این مرد است که باید سالار خانه باشد و اوست که سرپرستی منزل را بعهده دارد).
همانطور که می بینید، چنین سلسله مراتبی، دلالتی عمیق بر مفاهیمی چون خلاقیت و ایدة هنرمند دارد. با وجود اینکه تصور ما از هنرمند در زمینه های مختلف تاریخی دچار تغییر و پیشرفت می شود، ولی هر کسی می تواند در ابعاد نظری و عملی، به کشف فرضیاتی در مورد قابلیت های متفاوت هنرمندان مؤنث و مذکر نائل آید. جالب توجه است که چنین امری ]ارجحیت مردان نسبت به زنان در همه امور از جمله امور هنری[ بر خلاف این واقعیت صورت می گیرد که نظریه پردازان در پژوهش خود راجع به قدرت خلاقة هنرمند، اغلب عقل را دارای نقش محوری نمی دانند، بلکه عقل در این مرحله جای خود را به تخیل،الهام ، شهود یا احساس می دهد. اگر این موارد در مقابل قوای عقلانی قرار می گیرند، و اگر قوای عقلانی اموری مردانه دانسته می شوند، پس چرا ما شاهد حضور شخصیت های مؤنث در دسته بندی های مختلف، حول مفهوم خلاقیت هنری، نیستیم؟ در ادامة بحث به این پرسش با جزئیات بیشتری پاسخ خواهیم داد، و خواهیم دید که چگونه شکاف بین تأنیت ]مؤنث بودن[ و تجربة والاترین، شیواترین و دشوارترین قابلیت های انسانی، اشاعه دهندة تصویری از زن به عنوان موجودی که به طبیعت نزدیک تر و از ساختار دست آوردهای تمدن دورتر است، می باشد. با وجود اینکه استعاراتی نظیر درد زایمان، قابلگی و تولد در مباحث مربوط به خلاقیت هنری رواج بسیاری دارند، ولی ارتباط زنان ]تنها[ با مسأله زادن[18] ]طبیعی[ است، ] زاییدن به عنوان[ عملکردی طبیعی که آنها را با جسمشا و نوعی تکثیر حیوانی پیوند می دهد؛ این مردان هستند که نقش خلاقیت هنری آزاد از تقدیرات زیست شناسانه را برعهده دارند.
تمام این موارد دارای تاریخچه ای بس طولانی هستند، و مروری بر این پیشینة تاریخی به ما کمک خواهد کرد تا عمق و وسعت مسأله جنسیت را در مورد مفهوم هنرمند دریابیم.
در این فصل به بعضی مفاهیم مدرن در مورد هنرمند خواهیم رسید که منادی بلافصل زمانه فعلی ما می باشند. این مفاهیم شامل ایده هایی راجع به خلاقیت، تخیل و مهارت هستند که به تدریج از رنسانس به بعد پدیدار شده اند، و شامل توجیهات نظری و نظام مندی در قرن هجدهم می باشند. نه تنها این دورة تاریخی شکل دهندة ایده های مختلفی در مورد هنرمندان خلاق است که به طور کلی هنوز هم سلطة خود را حفظ کرده اند علی رغم این واقعیت که در گذشته شکل گرفته اند. بلکه همچنین، ایده هایی که در این دوره بسط پیدا کرده اند با عقاید حاکم راجع به طبیعت انسان و مسأله زنیت ] زن بودن[ تلفیق شده اند و ایدة هنرمند را به تخلی با تعصب ]و تبعیض[ جنسی آغشته کرده اند. ولی پیش از آنکه به سراغ این تأثیرات اخیر بر تصورمان از هنرمند برویم، سودمند خواهد بود اگر به بررسی زمینه های تاریخی قدیمی تری بپردازیم که در مقابل تصور مدرن ما از هنر قرار دارند.
دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 62 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 139 |
در سال 1334 کارخانه تولید دارو در زمینی به مساحت حدود 78 هزار مترمربع زیربنا، با سرمایهای معادل 20 میلیون ریال در جنوب فرودگاه مهرآباد ساخته شد. پساز نصب ماشینآلات مورد نیاز و صدور پروانهای تأسیس و بهرهبرداری، قرار گرفت و در اردیبهشت ماه سال 1337 رسما افتتاح شد. فعالیت کارخانه ابتدا با 50 کارگر، کارمند و تکنسین و دکتر داروساز به تهیه25 قلم محصولات به صورت آمپول پنیسیلین، قطره و سوسپانسیون و چند قلم دیگر از فرآورده های بهداشتی اشتغال داشتند، آغاز شد.
گسترش فعالیت
دو سال پس از بهرهبرداری از کارخانه با توجه به تولید مقدار بیشتری از محصولات دارویی و به منظور جلوگیری از آلودگی آنها در جریان واحد ایجاد تخصص و رعایت استانداردهای بینالمللی در امر داروسازی به واحد آرایشی و بهداشتی این شرکت از واحد دارویی آن جدا شدو در همین هنگام با انعقاد قراردادهایی با شرکتهای بینالمللی مانند اینگرااینگهم آلمان که از تشکیلات تحقیقاتی وسیعی برخوردار و همچنین از بنیانگذاران صنعت نوین داروسازی در اروپا به شمار میآید، تولید دارو و فعالیت وسیع خود را آغاز کرد. به این ترتیب شرکت با تهیه فرآوردهای جدید قلبی، عروقی، آنتیاسپاسمودیک چهار هاضمهای به صورت دراژه، آمپول، شیاف و عرضه آنها به جامعه پزشکی و استفاده بیماران از انها توانست به موفقیتهای شایان دست یابد.
توسعه آزمایشگاه
همزمان با گسترش فعالیت های یکی از هد فهای مهم شرکت که توسعه آزمایشگاه کنترل آن بود برآورده شد و این ازمایشگاه به دستگاههای مدرن و افراد کارآموزده مجهز شد. در حال حاضر ساختمان مجهز و مدرن کنترل تولید دارو در حدود 1300 وسعت دارد تعداد زیادی از متخصصان که شمار آنان به پیش از یکصد نفر میرسد درآن مشغول کارند و در حال حاضر آزمایشگاه تولید دارو که یکی از مجهزترین آزمایشگاههای کشور به شمار میرود دارای سه بخش عمده به شرح زیر است.
کنترل و آنالیز
بخش کنترل و آنالیز و مواد اولیه و محصولات آماده طبق استانداردهای بینالمللی و فارمه کپه های B. P وUSP تحقیقات کاربردی. بخش تحقیقات کاربردی و فرمولاسیون دارویی و آرایشی بهداشتی برای امکان استفاده از مواد اولیه در اشکال دارویی، آرایشی و بهداشتی.
بخش تحقیقات پایه که متخصصان آن روی امکان سنتز مواد اولیه دارویی مطالعه و تحقیق میکنند. بخش تحقیقات پایه آزمایشگاه در سال 1362 تأسیس وشروع به کارکرده است. هدف از تاسیسآن سنتزمواد اولیه داروییمورد نیاز شرکت و فروش مازاد آن به دیگر کارخانههای داروسازی بوده است. در سال 2369 نیز یک پایلوت با خط بری و سنتز مواد اولیه خریداری و نصب شد که این پایلوت در آینده نزدیک پس از بهره برداری به بازدهی خواهی رسید.
شرکت تولید داروکه وابسته به سرمایهگذاری البرز است تحت پوشش بنیاد 15 خرداد تا کنون با حدود 1200 نفر از کارکنان، متخصصان ماهر و نیمه ماهر خود در محلی با 45 هزار مترمربع زیربنا، حدود 85 قلم ژنریک را با استانداردهای بینالمللی تهیه و به بازار مصرف عرضه میکنند. در بخش آرایشی و بهداشتی تولید دارو در حال حاضر حدود 50 قلم کالا مانند شامپوهای معمولی و تخصصی، خمیردندانهای مختلف، تقویتکننده مو، آنتیسپتیکها، رنگهای مو وکرمهای مختلف تخصصی دربخش دیگرآن داروهای دامی و مکمل های غذایی دامی تهیه میشود. هدف کارکنان متخصصین تولید دارو، عرضه محصولاتی با کیفیت بالا و قیمت مناسب در عرصه بینالمللی و داخل کشور است.
آموکسی سیلین کپسول 250 میلی آمپی سیلین کپسول 250 میلی |
آموکسی سیلین کپسول 500 میلی آمپ سیلین کپسول 500 میلی |
آموکسی سیلین شربت 125 میلی(5/2 گرم) آموکسی سیلین شربت 250 میلی(5 گرمی) |
آمپی سیلین شربت 250 میلی (5 گرمی) آمپی سیلین شربت 125 میلی(5/2 گرمی) |
آلمینیوم ام. جی. اس. سوسپانسون 240 میلی آلمینیوم ام. جی. اس. قرص |
آ. اس. آ قرص 100 میلی گرم آتنولول قرصی پوششدار |
ایزو سور باید دی نیترات 5 میلی ایزوسور باید دی نیترات 10 میلی |
اکسازپام قرص 10 میلی ایزوکوپرین قرص |
ا. س. ا قرص دو لایه اکسپکتورانت شربت 60 میلی |
ایندومتاسین شیاف 100 میلی گرمی استامینوفن الگریز 60 میلی |
استامینوفن قطره 15 میلی برم هگزین الگریز 60 میلی |
برم هگزین آمپول 2 میلی برم هگزین قرص 8 میلی گرمی |
بیزاکودیل شیاف اطفال بیزکودیل شیاف بالغین |
پروپرانولول قرص 40 میلی گرمی پنتازوسین آمپول 1 میلی |
ترمور آب پماد 19 گرمی ترمورب پماد 38 گرمی |
دیسوپیرامید کپسول 100 میلی گرمی دیسوپیرامید کپسول 150 میلی گرمی |
دهان شویه ستیلپیریدینیومکلراید قطره 30 میلی دی متیکون قطره سیمیتیکون) 30 میلی |
ای سیکلومین دراژه ای سیکلومیلین الگزیر 60 میلی |
ای سیکلو آمپول 2 میلی دکسترومتور فان شربت 60 میلی |
دکسترومتورفان قطره 15 میلی دی پیریدامون دراژه 15 میلی گرمی |
دی پیریه امون دراژه 15 میلی گرمی دی پیریه امون دراژه 15 میلی گرمی |
سیمفیبریت کپسول سرماخوردگی قرص |
سیتی کولین آمپول 2 میلی سولفاستامید قطره 10%10 میلی |
سولفاستامید قطره 20%10 میلی فنوباربیتال شربت 60 میلی |
قلم بینی احتقان 1 میلی کلوبوتینول دراژه |
گلوبوتینول قطره 15 میلی کلونیدین قرص |
گایافنزین شربت 60 میلی لاکتوز شربت 240 میلی |
محلول شستشوی چشم مانتول ویتامنی با آن قطره |
متاپروترونول قرص نالوکسان آمپول |
نیفیدیپین قرص پوششدرا ویتامین آ دراژه |
ویتمین آ + د پماد 30 گرمی هیدروکسید منیزیم 8% |
هیوسین ان بوتیل بروماید دراژه هیوسین ان بوتیل بروماید شیاف بالغین |
هیوسین ان بوتیل بروماید شیاف اطفال پماد سوختگی 30 گرمی |
ویتامین ث پودر متاپروترتول آمپول 1 میلی |
کلدکرم 5/28 گرمی افسون کلد کرم 48 گرمی افسون |
کرم محافظ دست افسون بهبه خوشبو کننده هوا |
محلول ضد عفونی کننده اوج کرم نیوا 60 گرمی |
کرم افشان برای موهای خشک کرم افشان برای موهای چرب و خشک |
کرم موبر پرند کرم آتریکس |
شامپو بچه پاوه شامپو بچه سدر پاوه |
شامپو بالشتی 10 گرمی پاوه کرم سفیدکننده هیدروکینون 101 |
خمیردندان 80 گرمی درخشان خمیردندان 50 گرمی پاوه |
خمیر دندان 80 گرمی پاوه خمیر دندان 50 گرمی نعنایی پاوه |
وازلین بهداشتی پاوه مسواک پاوه |
شامپو 200 گرمی افشان شامپو تخم مرغی 200 گرمی افشان |
شامپو سبز 145 گرمی افشان نرمکننده موی افشان بزر |
کرم افشان برای موهای خشک کرم افشان برای موهای چرب |
کرم توپی 101 کرم 60 گرمی 101 |
کرم مرطوبکننده 101 کرم شب 101 |
کرم 150 گرمی 101 کرم صورت و زیر چشم |
شیر پاککن 101 کرم سفید کننده هیدروکنون 101 |
کرم پودر مایع 101 رنگ موی افسون |
رنگ موی افشان شامپو رنگ موی افسون |
قرص اکسیژه نتا500 عددی ادکلن 120 سیسی101 |
کرم نیوا 150 گرمی خمیردندان 50 گرمی درخشان |
خمیردندان 80 گرمی نعناعی پاوه ادکلن 100 سیسی 101 |
آشنایی با دارو
تعریف دارو
دارو به مادهای اطلاق میشود که برای بهبود درمان و یا جلوگیری از ابتلا به بیماری تجویز میگردد و یا به عبارت دیگر جسمی است غیر از مواد غذایی که در اعمال فیزیولوژی بدن موثر بوده و کتابهارسمی داروسازی یا مزنومرهای دارویی آن را پذیرفتهاند. همچنین دارو میتواند با تغییراتی که در بدن ایجاد میکند1ـ بروز بیماری پیشگیری میکند مانند واکسن آنتیبیوتیک (برای ورود به مناطق آلوده ) هورمونها یا جانشین مواد درونزا 2- موجب درمان بیماری میشود مانند اکثر داروها.
در بهیه مصرف فرآورده های دارویی عموما چهار نوع تاریخ که جداگانه و دارای استفاده اختصاصی است به کار گرفته میشود:
1- تاریخ ساخت Date Of Mnufactore
2- تاریخ انقضاء مصرف Exapiration Pate
3- مدت تضمین uarantee Time G
4- مدت پایداری Shelf Life
زمانی که فرآورده دارویی تهیه میگردد را تاریخ ساخت مینامند. این تاریخ عموما روی برچسب مواد دارویی با مبدا بیولوژی و یا برخی ار آنتیبیوتیکها ذکر میگردد.
انقضای تاریخ مصرف
قدرت تاثیر (Ptence) اغلب آنتی بیوتیکها به مرور زمان کاهش مییابد. محصول غیر قابل مصرف خواهد بود بنابراین تاریخی که استفاده از فرآورده دارویی آنتی بیوتیک را منع مینماید انقضای تاریخ مصرف مینامند. مدت قابلیت مصرف مواد اولیه اکسپیان در حفظ قدرت تاثیر آنتی بیوتیک بسیار موثر است بنابراین انقضای تاریخ مصرف مواد اولیه آنتیبیوتیکها را نمیتوان مستقیما روی بر چسب برخی از فرآوردههای دارویی اسپیالیته ذکر نمود.
در لابراتوار داروسازی مکانی برای تعیین مدت وجود دارد. بدین ترتیب که نمونههای از سریهای مختلف فرآوردههای دارویی تا مدت معینی با ذکر مشخصات کامل آنها در محل مخصوص نگهداری نمایند. این فاصله مدت را مدت پایداری مینامند. این مدت در انواع فرآوردههای دارویی متفاوت است. پس از اتمام مدت لابراتور سازنده هیچگونه مسئولیتی در قبال فساد، کاهش ماده موثر و یا تغییر رنگ و تغییر رنگ و تغییر شکل محصول دارویی قبول نمینمایند.
کنترل مواد اولیه و اجازه استفاده در تولید:
در این مرحله باید حداکثر کنترل روی مواد شیمیایی اعمال میشود. و کنترلها و نتایج بستگی کامل به نحوه نمونه برداری دارد. چون نتایج حاصله باید از دقت بالایی برخودار باشند و این دقت به صحت نمونه برداری بستگی دارد.
کنترل ها عبارتند از:
1ـ بررسی و کنترل تغییرات در ووزن مخصوص
2ـ زمان باز شدن، مدت و میزان انحلال جامدات دارویی
3ـ یکنواختی و همگونی مخلوط تشکیل دهنده محصول
4- شفافیت و کامل بودن PH در حلالها
کنترلها درحین ساخت:
1ـ کنترل هاییکه د رطول عملیات تولید انجام میشود.
2ـ کنترلهایی که قبل از مراحل بعدی تولید تا ترخیص کار به انجام میگیرد.
جدولهای ثبت و کنترل باید موارد زیر را شامل شود:
1- نام و شماره فرآورده
2- شماره بچ یا سری Batch number) )
3- برنامه نمونه برداری
4- شماره ظرف محصول در حین ساخت و نمونه برداری
5- تاریخ نمونه برداری
6- نام آزمایش کننده
7- نام اپراتور
8- ویژگیها یا پارامترهای مورد آزمایش
دسته بندی | برق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 30 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 53 |
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ای بر مکان کارآموزی آ
مقدمه 1
وظایف وزارت نیرو 2
پست های فشار قوی 4
مزایای پست های GIS 5
اجزای تشکیل دهنده پست 5
دستورالعمل کار در هنگام سیم کشی هوایی 11
دستورالعمل تعویض یا جابجایی تیر 12
عواملی که باعث قطع ناخواسته فیدرهای 20 کیلو ولت می شود 14
عواملی که باعث معیوب شدن کابل 20 کیلو ولت می شود 15
اصول بهره برداری از پست های هوایی 16
اصول بهره برداری از پست های زمینی 17
مواردی که باعث معیوب شدن ترانسفورماتورهای توزیع می گردند 19
دستورالعمل نگهداری و سرویس ترانسفورماتورهای توزیع 20
شرایط نصب ترانسفورماتور 21
سرویس و نگه داری ترانسفورماتورهای توزیع 24
تامین کسری روغن 25
هواگیری و آچار کشی ترانسفورماتور 26
تست و استقامت الکتریکی روغن 27
دستگاه رطوبت گیر 27
کلید تنظیم ولتاژ 28
شرایط پارالل نمودن دو دستگاه ترانسفورماتور 30
دستورالعمل کارکردن روی تابلو های توزیع 31
مراقبت و نگهداری از ترانس های قدرت 32
خشک کردن ترانسفورماتورها 36
دژنکتورها 37
تست های دوره ای تجهیزات کلیدخانه های فشارقوی 39
چک کردن رله بوخهلتز 41
زمین حفاظتی در تجهیزات الکتریکی 42
مقدمه ای در مورد تاریخچه سازمان
شرکت توزیع برق استان اصفهان به عنوان پیمانکار در شهرستانهای خود مشغول تعمیرات و نگهداری شبکه های توزیع از قبیل شبکه فشار متوسط ، شبکه فشار ضعیف و همچنین پست های زمینی و کیوسک پست های هوایی برای روشنایی و انتقال موجود می باشد .
برق شهرستان نطنز یکی از شهرستان های هجده گانه اداره توزیع برق استان اصفهان می باشد که قسمت اعظم آن را بخش بادرود در بر می گیرد ، در شهرستان نطنز 18 هزار مشترک عادی و همچنین 300 مشترک دیماندی که از پمپ های آب و مخازن استفاده می کنند ، وجود دارد که از برق این بخش استفاده می کنند . در این شهرستان عملیات تعمیرات و نگه داری 566 کیلومتر شبکه فشار متوسط و 662 کیلومتر شبکه فشار ضعیف و کلید پست های زمینی و هوایی عادی و دیماندی را تعداد 14 نفر نیروی انسانی فنی ، تخصصی انجام می دهند که نیمی از این نیروی انسانی در بخش بادرود مشغول انجام وظیفه هستند .
بخش بادرود دارای یک واحد خدمات مشترکین و یک واحد بهره برداری و یک واحد روابط عمومی و همچنین نیروه های نگهبانی زیر نظر مدیریت بخش که خود شاخه ای از چارت سازمانی برق شهرستان می باشد ، مشغول به فعالیت هستند .
در این اداره بخش های مرتبط به رشته کارآموز به این گونه است که در واحد بهره برداری فعالیت های گسترده ای صورت می پزیرد که لازم است چند موارد آن را نام ببریم :
1- تعویض المنت های سر خط و المنت ترانسفورماتورهای هوایی و زمینی
2- تعویض لامپهای سدیم و جیوه ای و التهابی
3- تعمیر و یا تعویض قطعات مربوط به ایجاد روشنایی در تابلو ها
4- تعویض فیوزهای فشنگی و گازی و کارهای جانبی دیگر
تاریخچه ای درباره صنعت برق کشورمان و وظایف وزارت نیرو در این رابطه :
اطلاعات کلی در مورد صنعت برق از آغاز تا حال
نگرشی به ساختار صنعت برق ایران در گذشته و حال
تاریخچه تشکیل صنعت برق در ایران از سال 1283 شمسی با بهره برداری از یک مولد 400 کیلوواتی که توسط یکی از تجار ایرانی بنام حاج امین الضرب تهیه و در خیابان چراغ برق تهران (امیر کبیر ) نصب گردیده بود آغاز می شود . این موسسه تحت نام دایره روشنایی تهران زیر نظر بلدیه اداره می شد و در سال 1316 موسسه برق تهران که بعداً به اداره کل برق تهران تغییر یافت زیر نظر شهرداری بهره برداری از یک نیروگاه 6000 کیلو واتی اشکودا را به عهده گرفت . سپس در سال 1327 بهره برداری از یک نیروگاه 8000 کیلو واتی آغاز گردید . در سال 1328 بنگاه مستقل برق تهران که بعداً در سال 1331 به بنگاه برق تهران تغییر نام یافت تحت نظر وزارت کشور فعالیت های مربوط به تأمین برق را عهده دار گردید . در سال 1332 دو واحد دیزل 2000 کیلو واتی و در اردیبهشت ماه سال 1335 یک دیزل 1900کیلو واتی و در اسفند ماه همان سال یک دیزل 1000 کیلوولتی مورد بهره بداری قرار گرفت و در مرداد ماه سال 1338 نیروگاه طرشت با چهار واحد توربین بخار هر یک به قدرت 12500 کیلو وات مشغول بکار گردید بطوری که در پایان سال مذکور مجموع ظرفیت های مولدهای نصب شده در تهران به 78300کیلووات رسید . بعلاوه از سال 1328 به بعد شرکت های مختلفی که عهده دار سرویس برق به مشترکین بودند در گوشه و کنار تهران مشغول فعالیت شدند که مجموع ظرفیت نصب شده مولدهای آنها به حدود 40000 کیلووات بالغ گردید .
در سال 1341 به منظور تشکیل شرکتهای برق ناحیه ای جهت تولید و توزیع برق سازمانی بنام برق ایران ایجاد گردیدکه پس از تشکیل وزارت آب و برق در سال 1343 سازمان مذکور ابتدا بصورت سازمانی وابسته و سپس در سال 1344 بصورت معاونت واحد برق در وزارت مذکور ادغام گردید . وزارت آب و برق از سال 1353 بر اساس لایحه قانونی که از تصویب مجلس گذشت به وزارت نیرو تغییر نام یافت که تا حال حاضر به همین نام باقی است .
وظایف وزارت نیرو در رابطه با برق کشور
فعالیت های اساسی وزارت نیرو د ررابطه با برق کشور بر اساس اهداف زیر استوار است :
· بررسی و مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و بر آورد میزان احتیاجات انرژی کشور در بخش ها و هماهنگ نمودن مصارف انواع انرژی.
· مطالعه و تحقیق برای شناسائی و در اختیار گرفتن انرژیهای دست نیافته
· تعیین سیاست انرژی کشور
· نظارت بر نحوه استفاده انواع انرژی
· تهیه و اجرای طرحهای لازم در زمینه احداث نیروگاههای تولید برق و ایجاد شبکه های انتقال و توزیع نیرو
· تهیه و تنظیم و اجرای برنامه های آموزشی به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز
· تهیه و تدارک و ساخت وسائل لازم و لوازم و ماشین آلات مربوط به امور تولید انتقال و توزیع روابط اصلی سازمان صنعت برق در وزارت نیرو جهت اطلاع در نمودار پیوست داده شده است.
پست های فشار قوی
چون لازم است از یک طرف د رنقاط مختلف (تولید ،انتقال و توزیع) ولتاژهای متفاوت داشته باشیم و از یک طرف دیگر شبکه ارتباطی وجود داشته باشد بنابراین مراکزی که این عملیات (قطع و وصل کردن و تبدیل سطوح ولتاژ در نقاط مختلف) را انجام دهند .
ضرورت پیدا می کند این مراکز به پست های فشار قوی موسوم می باشند که بستگی به سطح ولتاژ آنها ، طراحی وسایل و تجهیزات آنها از قبیل وسایل قطع و وصل ترانسفورماتورها ، وسایل ارتباط دهنده و سیستم های حفاظتی پیچیده تر و با اهمیت تر می گردد .
در این قسمت انواع پست های فشار قوی ، اجزاء تشکیل دهنده پست های شبکه زمین ، کلیدهای فشار قوی و شین بندی و خلاصه کاربردی از درله ها و سیستم های قدرت مورد بحث قرار گرفته است .
تعریف پست
محل تجهیزات برقی غیر مولد از قبیل ترانسفورماتور ها ، کلیدها و غیره به منظور تبدیل ییا مبادله انرژی می باشد . انواع پست فشار قوی بشرح زیر است :
مزایای پست های GIS
الف – اشغال فضای کمتر(فضای لازم حدود 10 تا 15% فضای مورد نیاز برای احداث پست های باز).
ب- بی صدا بودن
پ- فاقد تشعشات فرکانس زیاد
ت – سرویس کمتر و از اتصال قطعات پیش ساخته به هم تشکیل می شوند .
ث – گاز SF6 بعنوان عایق در این پست ها بکار می رود عایق بسیار خوبی است . عوامل خارجی وجودی مثل گرد و خاک و باد و طوفان و غیره در آن بی اثر است و چون تمام قطعات زیر فشار در داخل کپسولها قرار دارند ، امکان هیچگونه تماس سهوی با قطعات زیر ولتاژ ممکن نیست و بدین جهت خالی از خطرات برق زدگی و برق گرفتگی است و احتیاج به هیچگونه حصار و محدودیتی ندارد .
اجزاء تشکیل دهنده پست ها بشرح زیر است :
اجزاء تشکیل دهنده پست ها بشرح زیر است :
· سویچگیر 1-3-8
· ترانسفورماتورهای قدرت 2-3-8
· ترانسفورماتورهای جریان ولتاژ 3-3-8و 4-3-8
· ترانسفورماتورهای تغذیه داخلی و یا زمین 5-3-8
· سیستم های جبران کننده از قبیل خازن و راکتور6-3-8 و 7-3-8
· برقگیر 8-3-8
· شبکه زمین 9-3-8
· کلیدهای فشار قوی 10-3-8
· شین ها 11-3-8
· رله های حفاظتی 12-3-8
در زیر این اجزاء به ترتیب شرح داده شده اند .
سویچگیر
سویچگیر به مجموعه ای از تجهیزات فشار قوی گفته می شود که عمل ارتباط فیدرهای مختلف را به شین یا باس بار BusBar (شین) و یا قسمت های مختلف باس بار را به یکدیگر در یک سطح ولتاژ معین انجام می دهد .
ترانسفورماتورهای قدرت
ترانسفورماتورهای قدرت یکی از اجزاء مهم پست های فشار قوی می باشند و نوع هر پست را از روی نسبت تبدیل ترانسفورماتور مشخص می کنند . مثلاً پست 230-400 کیلو وات ، ترانسفورماتور های قدرت بسیار گران بوده و رقم بالایی را نسبت به هزینه احداث یک پست فشار قوی بخود اختصاص می دهند با ذکر ارقام در این مورد به اهمیت ویژه ترانسفورماتورهای قدرت در پست های فشار قوی پی می بریم .
ترانسفورماتورهای جریان
CT دارای دو سیم پیچ اولیه و ثانویه جدا از هم می باشد که بر روی هسته آهنی پیچیده می شوند . سیم پیچ اولیه ترانسفورماتور جریان بطور سری در مسیر جریان قرار می گیرد و در طرف ثانویه آن آمپر متر وصل می گردد . سیم پیچ اولیه با تعداد دور کم و قطر زیاد و سیم پیچ ثانویه با تعداد دور زیاد و قطر کم می باشد . معمولاً نسبت تبدیل ترانسفورماتورهای جریان طوری است که در صورت عبور جریان نامی از اولیه آن ، از مدار ثانویه 1 یا 5 آمپر عبور می کند (مثلاً 5/100).
ترانسفورماتورهای ولتاژ
سیم پیچ اولیه ترانسفورماتور های ولتاژ بطور موازی با شبکه ای نصب می گردد که لازم است مقدار ولتاژ آن اندازه گیری شود و در هر سطح ولتاژ طوری طراحی شده اند که در دو سر اولیه ولتاژ عادی شبکه و در دو سر ثانویه 100 یا VAC 110 خواهیم داشت . مثلاً :
3√/100/3√/20000
ترانسفورماتورهای ولتاژ بصورت معمولی و ترانسفورماتورهای ولتاژ خازنی عرضه می شوند . CVT از نظر اقتصادی برای ولتاژهای بالا مناسب است (63کیلووات به بالا ) از CVT علاوه بر استفاده بعنوان یک ترانسفورماتور ولتاژ ، بمنظور انتقال امواج مخابراتی نیز استفاده می شود .
ترانسفورماتور تغذیه داخلی
در پست های فشار قوی علاوه بر ترانسفورماتور قدرت ، ترانسفورماتورهای جریان و ولتاژ که وظیفه آنها شرح داده شد . ترانسفورماتورهای تغذیه داخلی نیز وجود دارد . که در زیر شرح داده شده است .همانطوری که از نام آن پیدا است از یاین ترانسفورماتور برای تغذیه تجهیزات داخلی پست استفاده می شود در پست هایی که ثانویه ترانسفورماتور ها بصورت اتصال مثلث باشند این ترانسفورماتور همچنین برای ایجاد اتصال زمین به منظور حفاظت کردن و کنترل نیرو استفاده می شود . اینگونه موارد به منظور ایجاد یک اتصال زمین از طریق نقطه صفر و نصب رله های جریانی در مسیر آن جهت حفاظت شبکه در زمان بوجود آمدن اتصال کوتاه در شبکه استفاده می گردد .
خازنها
یکی دیگر از اجزاء پست ها خازنها می باشند . خطوط انتقال در بارهای سنگین ، ترانسفورماتورها و بالاخره بعضی از مصرف کنندگان از قبیل موتورها باعث پائین آمدن ضریب قدرت شبکه می گردند . پائین آمدن ضریب قدرت بعلت افزایش اثرات سلفی باعث افزایش جریان و در نتیجه افزایش تلفات و افزایش افت ولتاژ می گردد .
راکتورها
در بارهای سبک در خطوط انتقال طویل در حدود 1 بامداد که مقدار جریان خط کم می شود اثرات خازنی خط افزایش یافته و اثرات سلفی خط کاهش می یابد چون افت ولتاژ از مجموع برداری افت های مقاومتی ، سلفی و خازنی بدست می آید . در این حالت ولتاژ طرف بار از ولتاژ منبع بیشتر می شود لذا برای برقراری تعادل بین قدرت راکتیو خازنی و سلفی و تثبیت ولتاژ از راکتور استفاده می کنند . راکتورها در حقیقت سلف هایی می باشند که وارد شبکه می کنند .
برقگیر
وظیفه برقگیر کاستن اضافه ولتاژها به مقادیری است که استقامت عایقی تجهیزات قابلیت تحمل آن را داشته باشند با بروز اضافه ولتاژ با دامنه بالاتر از مقدار معینی برقگیر هادی شده و ولتاژ با عبور جریان از مقاومت غیر خطی محدود می گردد پس از کاهش اضافه ولتاژ ، جریان قطع شده و سیستم به کار خود ادامه می دهد. اضافه ولتاژها در اثر رعد و برق ، تخلیه جوی و یا قطع و وصل کلیدهای می توانند بوجود آیند .
خصوصیات یک برق گیر ایده آل
الف – مقاومت آن در ولتاژ نامی بی نهایت است .
ب – در هنگام کار عادی شبکه مقاومت آن به گونه ای است که ولتاژ آن برابر ولتاژ 0نامی سیستم است .
پ – زمان عملکرد آن صفر است برای اینکه امواج صاعقه دارای زمان بسیار کمی است .
ث – پس از رفع ولتاژ سریعاً به حالت قبلی بر می گردد .
دسته بندی | برق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 21 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 42 |
عنوان صفحه
نحوه کار دیزل 1
کنتور 2
انواع لامپ 5
فیوز المنت 6
پست 6
اطلاعات مورد نیاز برای انتخاب محل پست 9
انواع پستها 11
اجزاء تشکیل دهنده پست ها 15
کنتور برقگیر 18
خصوصیات برقگیر – ایده ال 20
ترانسفورماتور 22
نقش روغن در ترانس 25
استقامت الکتریکی روغن 26
ترانسفورماتور های جریان و ولتاژ 30
ترانسفورماتور تغذیه داخلی 32
خازن ها 33
سکسیونر ها قیچی ای 34
در سال 1338 به صورت دیزلی شروع به کار کرده است که کارکنان آن سه نفر بوده اند یک حسابدار به نام مهدی اسماعیلیان و مامور نصب کنتور و امور مالی اداره هم بوده است دو نفر هم مسئول دیزل و شبکه هوایی به نام حسین سهرابی و دستیار آن عبدالکریم احمدیان .
حسین سهرابی تا سال 1353 سر کار بوده و عبدالکریم احمدیان تا سال 1374 که در این زمان دیزلی قبل از انقلاب فقط دهاقان عطاآباد و دزج برق داشته است .که در زمان دیزلی فقط از زمان تاریک شدن هوا به مدت 4 ساعت برق دار بوده است .
سیستم قدیمی یا دیزلی شبکه هوایی بوده و بدون ترانسفورماتور هوایی .
برق تولید شده به صورت مستقیم در تابلو های خاص می آمد و سپس وارد شبکه می شود که 1200 مشترک و همه مشترکین به جز تعداد اندک همه مصارف خانگی بوده است . در آمد و حقوق این شرکت سهامی بوده که سهام آن از صد تومان تا 20هزار تومان بوده است . تا اینکه این سیستم در تاریخ 29/12/1352 از دیزلی به شبکه سراسری در آمده است که توسط همان افراد که در شبکه قدیمی بوده و طراحی ان توسط مهندسین به شکل کنونی در آمده که اکنون شامل 215 ترانس و 11 هزار مشترک و بیش از 17 روستای اطراف دهاقان می باشد که شامل مصارف خانگی کشاورزی دامپروری صنعتی تجاری و موسسات عام المنفعه و غیره می باشد .
کنتور :
وسیله ای است که برای اندازه گیری بر حسب کیلو وات می باشد.
انواع کنتور : 1- کنتور تک فاز 2- کنتور سه فاز
اجزای کنتور : 1- بوبین جریان 2- بوبین ولتاژ 3- دیسک 4- شیشه 5- نمراتور
نمراتور وسیله ای است که برحسب یک دور زدن دیسک یک شماره می اندازد .
در پشت کنتور دو پیچ کوچک وجود دارد که به وسیله یک رابط فلزی با هم دیگر در ارتباط می باشد در صورتی که یکی از پیچها را شل کنیم این ارتباط قطع می گردد و نمراتور دیگر کار نمی کند .
کنتورها معمولاً در روستاها 15 آمپری و در شهرها 25 آمپر می باشد . برای جوشکاری ها 25 آمپری سه فاز مورد استفاده قرار می گیرد .
معمولاً به برق اصفهان داده می شود تا آزمایش و پس از تعمیر کردن به دهاقان تحویل گردد ولی یک وسیله وجود دارد که شامل یک کنتور 15 آمپر یک لامپ و یک هیتر برقی می باشد .
روش کار یک ورودی فاز و نول به کنتور قابل آزمایش داده سپس از خروجی ان به ورودی کنتور آزمایش کننده داده می شود و ورودی به مصرف کننده ها داده می شود در یک زمان مشخص مثلاُ یک دقیقه باید هر دو کنتور هم اندازه کار کرده باشند . در غیر این صورت کنتور آزمایش شده خراب می باشد .
نکته :
کنتورها حتماً باید به صورت عمودی بسته شوند .
1- تاب افتادن در دیسک
2- سوختن یکی از بوبین ها جریان یا ولتاژ
خرابی کنتور
توسط مامور بازدید از کنتور می باشد که به محض مشکوک شدن به کنتور بر حسب شماره های قبلی یک فرم پر کرده و تحویل مسئول مربوطه آن می دهد .
تفنگ امتحان
جهت امتحان خطوط فشار قوی برای عدم برق دار بودن خط پس از قطع برق به کار برده می شود .
پرچ :
وسیله ای است که با استفاده از ان فیوز المنت را تعویض می نماییم .
دو نوع پرچ وجود دارد :
1- پرچ بلند : معمولاً مانند آنتن بوده که بالا و پایین می شود .
2- پرچ کوتاه : که یکنواخت و به اندازه مشخص می باشد .
پایه چراغ : 1- قدیمی یا مستقیم : که لامپ 100 وات بیشتربسته می شود .
2- نوع جدید یا لاک پشتی : که لامپهای 70 و 125 و 250 بسته می شود .
اجزای داخلی لامپ لاک پشتی : ترانس – سرپیچ – لامپ – کابل – پایه فلزی – خازن – ترمینال – استارت – شیشه
1- قرمز :بخار سدیم 2- سفید : بخار جیوه 3- معمولی
انتخاب لامپ برای پایه چراغ باید بر اساس توان ترانس داخل پایه چراغ بسته شود .
به چه علت سیم نول در بالاقرار می گیرد؟
به علت اینکه رعد و برق از سیم نول به زمین خارج گردد چون ه رده فاصله به ده فاصله سیم نول را زمین می کنند .
فیوز المنت درون تیغه کت اوت قرار می گرد و به منظور حفاظت از شبکه از جریان زیاد و بار زیاد محافظت می کند .
جمع کل توان ترانسها که بعد از سر خط وجود دارد تقسیم بر 40 تعیین فیوز سر خط می باشد .
40
اگر قسمتی از شبکه دو فاز گردد دوعلت وجود دارد .
1- فیوز المنت سوخته باشد .
2- جمپر سوخته باشد .
ازآنجایی که برای تاسیس پستهای انتقال انرژى بودجه عظیمی مصرف و ماهها وقت لازم است تجهیزات و وسایل آن خریداری و تهیه و نصب و راه اندازی گردد لازم است از نگهداری آن نهایت دقت و تلاش به عمل آید در جهان امروز خصوصاً در کشورهای پیش رفته صدمه دیدن تجهیزات و دستگاههای موجود در پستهای برق تحت هر عنوانی تقریبا موضوعی منسوخ و فراموش شده است .زیرا که صدمه دیدن تجهیزات و دستگاههای موجود در پستهای انتقال انرژی کلا ناشی از چندعامل بوده که ذیل به این عوامل اشاره شده است : 1-عوامل خارجی (External) :مانند برخورد صائقه به خطوط انتقال انرژی با تجهیزات موجود . 2-عوامل داخلی (I nternal) : مانند اضافه ولتاژ های ناشی از قطع و وصل مدار (Translent Dver Voltage) 3- عوامل جوی : مانند باد –باران –یخ زدگی- سرمای شدید و… 4-عوامل ناشی از بهره برداری غیراصولی : مانند عدم بازدید به موقع و اصولی از تجهیزات در حال کار, عدم توجه به عیوب و اشکالات پیش آمده و اعمال در گزارش آنها (مخصوصا در مراحل اولیه عیب) ,عدم به کارگیری مقررات و دستورالعملهای تدوین شده 5- عوامل مربوط به سرویس و نگهداری صحیح تجهیزات : مانند تاخیر در سرویس دستگاهها عدم استفاده از دستورالعملهای سازنده و…پشرفت تکنولوژی و دانش و تجربه بشری و به کار گیری حفاظت های لازم در طراحی اولیه دستگاههای برق سبب شده است که دیگر عوامل جوی و یا عوامل داخلی و خارجی نتواند موجب صدمه دیدن تجهیزات و دستگاههای موجود در دستها گردد اما عدم بهره برداری و یا سرویس نگهداری صحیح هنوز در بعضی از کشورها و در برخی از بخشهای کشور ما نیز یکی او عوامل عمده در صدمه دیدن تا هنگام تجهزات و عدم استفاده کامل از عمرمفید بسیاری از این دستگاهها (مخصوصاً تجهیزات آسیب پذیر در سوئیج پستها)باشد.
بازدیدهایی که توسط کارشناسان مختلف ازپستهای برق بعضی از کشورهای صنعتی به عمل آمده است نشانگر آن است که در اکثراین کشورها ,اپراتورهای پستها از بین افراد با تجربه که دارای شناخت کافی از تجهیزات پستها می باشند . انتخاب می شوند زیرا که آنها می توانند با دانش و تجربه خود و با به کارگیری مقررات و دستورالعملهای موجود از بسیاری از صدمات وارده به تجهیزات جلوگیری و در مواقع اضطراری با تصمیم گیری صحیح و به موقع در خروج دستگاههای معیوب از خارشی های گسترده جلوگیری نمایند.
پارامترهائی که اثر عمده ای برای انتخاب محل پست دارند عبارتند از :
1-نوع پست
در رده ولتاژی 230kv,400kv پستها به دو صورت معمولی و گازی می تواند احداث کردند که بسته به پست فضای و زمین مورد نیاز خواهد بود به علاوه مشخص شدن پست در عواملی که برای تعیین محل پست دخالت خواهند داشت تاثیر خواهد گذارد به طوریکه پستهای نوع گازی از عوامل خارجی وجوی مانند آلودگی ها جوی و حیوانات و پرندگان مصون بوده ولی پستهای روباز از عوامل خارجی تاثیر زیادی خواهند پذیرفت .
2-برآورد بار و ظرفیت پست :
ظرفیت در نظر گرفته شده برای پست با توجه به برآورد بار فعلی مرکزیت ثقل بار در برآورد فعلی (حل تراکم آن) و رشد ایمنی بار منطقه یعنی پیش بینی کوتاه مدت و پیش بینی دراز مدت صورت خواهد گرفت که تاثیر به سزایی در مساحت پست خواهد داشت .
3-تعداد فیدرها و سطوح ولتاژ:
4-جهت و محل ابتدا و انتهای خطوط انتقال نیرو :
برای سهولت ورود خروج خطوط از پست به دیگر پستها لازم است تعداد خطوط انتقال توجه به توسعه آن و هم اینطور جهت آنها مشخص باشد تا با انتخاب محل مناسب پست در ارتباط با مسیر خطوط و طول آنها انتخاب اصلح صورت گیرد .
5- وضعیت پست از نظر استقرار ساختمانهای جنبی
تعریف پست :
محل برقی فید مولد از قبیل ترانسفورماتورها ,کلیدها و غیره به منظور تبدیل یا مبادله انرژی چون لازم است که از یک طرف در نقاط مختلف (تولید , انتقال و توزیع ) ولتاوهای متفاوت داشته باشیم و از دیگر شبکه ارتباطی وجود داشته باشد .بنابراین بنابراین مراکزی که این عملیات (قطع و وصل کردن و تبدیل سطح ولتاژ را در نقاط انتخاب ) را انجام دهند ضرورت پیدا می کند . این مراکز به پستهای فشار قوی موسوم می باشند . که بستگی به سطح ولتاژ آنها طراحی و سایل و تجهیزات آنها از قبیل وسایل قطع و وصل ترانسفورماتورها , وسایل ارتباط دهنده و سیستم های حفاظتی پیجیده تر و با اهمیت تر می گردد .
انواع پستها:
الف – پستهای بالابرنده ولتاژ (بست نیروگاهی):
ب- پستهای توزیع کاهنده ولتاز :
ج- پستهای کلید زنی
پست های بالابرنده ولتاژ :
چون ولتاژ تولیدی ژنراتورها به علت محدودیتهای که در ساخت آنها وجود دارد محدود می باشد لازم است که برای انتقال قدرت الکتریکی آن را به ولتاژ بالابرد و بدین جهت از پستهای بالابرده ولتاژ استفاده می کردد .
پستهای توزیع کننده ولتاژ :
ولتاژ مورد نیاز مصرف کننندگان بنابردلایل اقتصادی در چند مرحله کاهش می یابد و به این منظور از پستهای توزیع کاهنده ولتاز استفاده می گردد .
پستهای کلید زنی :
این پستها در واقع هیجگونه تبدیل ولتاژی را انجام نمی دهند بلکه فقط وظیفه شان ارتباط خطوط شبکه به یکدیگر است .
پستها از نظر کلی و نوع تجهیزات به دو نوع تقسیم می شوند .
الف – پستهای باز (بیرونی) Outdoor
ب- پستهای بسته (داخلی) In door
انواع پستهای باز :
الف – پستهای باز
ب- پستهای هوایی
الف : پستهای باز –پستهایی هستند که هوای آزاد عایق بین فاز ها و قسمتهای برق دار بازمین می باشد و بنابراین لازم است فواصل معینی بین قسمت های برق دار برقرار گردد و علاوه بر آن ایمنی افرادی که در محوطه پست عبور می کنند بایستی فواصل مشخص و معینی بین تجهیزات و زمین در نظر گرفته شود . در این پستها تجهیزات مستقیماً در معرض عوامل جوی از قبیل برف ,باران,یخ ,آلودگی و غیره قرار می گیرد .
ب : پستهای هوایی پستهای توزیع در ولتاژ 20 KV به پایین هستند که روی پایه های سیمانی یا چوبی نصب می کردند .
پستهای بسته (GIS) :
پستهای گازی در بعضی مناطق به عللی از قبیل کمبود جا و یا آلودگی بیش از حد (مناطق ساحلی ) امکان احداث پستهای معمولی نمی باشد از پستهای گازی استفاده می شود .
لازمه کوچک شدن پستهای فشار قوی ,کوچک کردن فواصل شین ها و دستگاههای فشار قوی است و چون هوا دارای استقامت الکتریکی معینی است نمی توان فاصله شین ها را از مقادیری معین کوچکتر انتخاب کرد لذا برای عایق کردن قطعات از یکدیگر و نزدیک کردن فواصل شین ها به یکدیکر از عنصر دیگری غیر از هوا که دارای استقامت الکتریکی در حدود 3 برابر هوا است و اولین مرتبه در کلیدهای گازی sf6 از آن استفاده گردید پستهای فشار قوی کپسولی از سال 1967 به تدریج در شهرهای بزرک و مناطق بر جمعیت به خصوص در اروپا نصب و با اطمینان کامل مورد بهره برداری قرار گر فت .
دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 577 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 83 |
فهرست
نکاتی مهم در مورد جوشکاری الکتروفیوژن ...... 4
اصول کلی انبارداری، نگهداری، حمل و نقل اجناس پلی اتیلن 17
بازرسی و کیفیت جوشکاری ..................... 27
طریقة تعمیر و جمعآوری علمکهای پلی اتیلن..... 37
نحوه تعمیرات شبکههای پلی اتیلن.............. 45
معرفی دستگاه P2000 ......................... 72
نکاتی مهم در مورد جوشکاری الکتروفیوژن
«نکاتی مهم در مورد جوشکاری الکتروفیوژن»
متن ارائه شده ذیل در ارتباط با مبحث جوشکاری الکتروفیوژن میباشد که با تکیه بر مشکلات حادث در کارگاههای مختلف و بحث و بررسی پیرامون آنها با کارشناسان داخلی و خارجی نوشته شده است. بنابراین اکیداً توصیه میشود نتایج و مبانی ارائه شده به طور جدی به کار گرفته شود تا قادر باشیم حتی المقدر از هر گونه خلل و نقائص بعدی پیشگیریی کرده باشیم.
بر اساس شواهد موجود و نمونههای ارسالی به آزمایشگاه ری و مشکلات عنوان شده از طرف مناطق در تعداد قابل توجهی از جوشهای الکتروفیوژن مواد مذاب به صورت غیرطبیعی از نشانگرهای جوین (WELD INDICATOR) خارج شده و موجب بروز نگرانی راجع به کیفیت جوش گردیده است. خروج غیرطبیعی مواد مذاب غالباً به صور ذیل بوده است:
- از هر دو نشانگر جوش مواد مذاب با حجم زیاد بیشتر از حالت معمول خارج شدهاند.
- از یکی از نشانگرهای جوش مواد مذاب با حجم زیاد و بیشتر از حالت معمول خارج شده و از نشانگر جوش دیگر مواد مذاب کمتر از حالت طبیعی خارج شده، یا اصلاً خارج نشود.
- از هر دو نشانگر جوش در حد تقریباً طبیعی مواد مذاب خارج شدهاند وی با هم متفاوت بوده کاملا متقارن نباشند.
در پی بررسی ، تجزیه و تحلیل موارد فوق نتایج ذیل حاصل گردیده که قابل عنایت و لازم الاجرا است:
الف- انجام عملیات جوشکاری الکتروفیوژن مستلزم رعایت دقیق شرایط آب و هوا و به خصوص دمای محیط میباشد و آگاهی از این نکته حائز اهمیت است که بویژه دمای بالای محیط میتواند اثرات تخریبی در کیفیت جوش الکتروفیوژن ایجاد نماید چرا که اصولاً در این نوع جوشکاری. از طریق انرژی الکتریکی ایجاد شده در سیم پیچ حرارتی، مقدار گرمای لازم برای ذوب سطوح مورد جوشکاری بوجود میآید و معمولاً مقدار انرژی الکتریکی محاسبه شده مبتنی بر یک دمای متعادل و معمولی محیط میباشد و طبعاً در صورتیکه دمای محیط و به تبع آن دمای قطعات مورد جوشکاری بیش از حد معمول باشد مقدار انرژی محاسبه شدة قبلی بیشتر از نیاز میباشد و قادر به ذوب مقدار جرم بیشتری از پلی اتیلن بوده و نهایتاً مواد مذاب بیشتری از نشانگرهای جوش خارج خواهد شد. بنابراین لازم است در شرایطی که دمای محیط بالا بوده و هوا بیش از حد گرم میباشد انرژی الکتریکی اولیه را کاهش داده و به میزان صحیحی تعدیل شود. چون انرژی الکتریکی مربوطه تابع قانون ژول میباشد و از سه کمیت زمان (t) و جریان (I) و مقاومت (R) فقط کمیت زمان (t) در اختیار جوشکار میباشد و کمیتهای جریان (I) و مقاومت (R) از پیش تعیین شده است و مربوط به دستگاه جوشکاری و نوع اتصال است، و مشخصاً میزان کاهش زمان t متأثر از دمای محیط میباشد.
طبق نظر شرکت WAVIN محدودة قابل قبول دمای محیط برای جوشکاری الکتروفیوژن از تا است.
البته این محدوده در ارتباط با اتصالات ساخته شده توسط همین شرکت مطرح است لذا در مواقعی که جوشکاری الکتروفیوژن با استفاده از تولیدات این شرکت صورت میپذیرد محدودة دمایی مزبور کاملاً قابل رعایت است. شرکت نامبرده اعتقاد دارد در صورتیکه دمای محیط متجاوز از بشود لازم است به ازای هر درجه سانتیگراد افزایش دما، نیم درصد زمان جوشکاری (FUSION TIME) کاهش یابد یا به عبارت دیگر به ازای هر 10 درجه سانتیگراد افزایش دمای محیط نسبت به حد تعیین شده، 5 درصد (5%) زمان جوشکاری (FUSION TIME) کم شود. به عنوان مثال در صورتیکه مدت زمان جوشکاری در یک اتصال (FUSION TIME) در حد زمان 100 S ذکر شده باشد و دمای محیط باشد بر اساس محاسبه ذیل زمان جوشکاری ده درصد تقلیل می یابد و نتیجتاً 90 S خواهد شد.
افزایش دمای محیط نسبت به حد قابل قبول
تقلیل زمان جوشکاری
درصد زمان جوشکاری
زمان جوشکاری جدید
البته فرمول فوق اختصاصاً مربوط به اتصالات شرکت WAVIN میباشد اما به صورت تقریبی در سایر اتصالات الکتروفیوژن نیز قابل استفاده است. لازم بذکر است این رابطه در شرایط دمای سرد محیط (کمتر از ) قابل تعمیم نیست و در چنین شرایطی بایستی با استفاده از چادر مناسب سعی شود که دمای محیط و قطعات مورد جوشکاری در محدوده قابل قبول دمایی قرار نگیرد. در همین ارتباط لازم بذکر است که اصولاً جوشکاری الکتروفیوژن بایستی در شرایط آب و هوایی نامناسب همچون باران، برف، طوفان، بادهای تند و غبار با استفاده از چادر مناسب صورت گیرد.
ب- یکی دیگر از عوامل خروج مواد مذاب بطور غیرطبیعی از نشانگرهای جوش، موضوع فاصلة موجود بین لوله و اتصال الکتروفیوژن است (در زمانیکه لوله در داخل اتصال فرورفته است). در بعضی از موارد قطر خارجی لوله بیشتر از حد معمول است و حتی پس از تراشیدن (به منظور برطرف کردن لایة اکسید) به خوی در داخل اتصال فرو نمی رود و پس از فرو رفتن در درون اتصال فاصلة بسیار کمی (کمتر از حد معمول) بین خود و اتصال فرو نمی رود و پس از فرو رفتن در درون اتصال فاصلة بسیار کمی (کمتر از حد معمول) بین خود و اتصال باقی می گذارد که قهراً در چنین شرایطی و در حین جوشکاری چون فضای کمتری بین لوله و اتصال وجود دارد مواد مذاب بیشتر از حد معمول از نشانگرهای جوش بیرون می زند. برای رفع این مسئله لازم است قطر خارجی لوله را با تراشیدن بیشتر،؟ به حد مناسب برسانیم بطوریکه لوله بدون مشکل وارد اتصال شود. البته دقت لازم بایستی اعمال شود که تراشیدن بیشتر از حد معمول عمل نشود چون در این صورت اولاً لوله در درون اتصال لق میزند و ثانیاً فاصله زیاد بین لوله و اتصال نیز غیر منطقی و نامناسب است و احتمالاً منجر به بیرون زدن مقدار کم مواد مذاب یا اصلاً برون نزدن مواد مذاب از نشانگرهای جوش میشود. بهر حال ملاک عملی در این موضوع این نکته میباشد که لوله بدون مشکل وارد اتصال شود و ضمناً در درون اتصال لق نزند.
ج- گاهی اوقات لوله در اثر اینکه تحت تأثیر تابش نور مستقیم و یا گرما قرار گیرد دچار انبساط محیطی میشود و طبعاً با توجه به ضریب انبساط حرارتی بالای پلی اتیلن قطر خارجی آن بیشتر از حد معمول خواهد شد. در چنین مواردی نیز احتمالاً مشکل اشاره شده در بند (ب) بوجود خواهد آمد و لوله به سختی در درون اتصال وارد می شود و به همین سبب پیشنهاد میشود پس از برگشت لوله به دمای عادی و نتیجتاً انقباض محیطی لوله، عمل جوشکاری انجام شود.
د- در بعضی از مواقع لوله به صورت غیریکنواخت و نامناسب در درون اتصال داخل میشود. بطوریکه بخشی از سیم پیچ درون اتصال را تحت فشار قرار میدهد. تحت فشار قرار گرفتن سیم پیچ تا زمانیکه انرژی حرارتی اعمال نشده است مشکلی را ایجاد نمیکند اما پس از اعمال حرارت و ذوب مطرح جوشکاری، به چسبیدن تعدادی از حلقه های سیم پیچ به یکدیگر خواهد شد چرا که پلی اتیلن اطراف پیچ پس از ذوب قادر به نگهداری و حفظ سیم پیچ نمیباشد و به مجرد ذوب شدن محیط اطراف سیم پیچ، حلقه های آن در صورتیکه تحت فشار باشند متراکم شده و بهم میچسبند و این موضوع در کیفیت جوشکاری اثر منفی و مخرب دارد.
عارضه ظاهری در این وضع بدین ترتیب است که مواد مذاب بیشتر از حد معمول در یکی از نشانگرهای جوش بیرون میزند و در نشانگر جوش دیگر مواد مذاب کمتر از حد معمول خارج میشود علت را بدین ترتیب میتوان توجیه نمود که اصولاً سیم پیچ در حالت طبیعی دارای مقاومت مشخصی میباشند. حال فرض می کنیم در اثر تنش نامناسب از طرف لوله، تعداد قابل توجهی از حلقههای سیم پیچی در حین جوشکاری بهم چسبند. به تبع این موضع مقاومت کل سیم پیچ کم خواهد شد و چون ولتاژ اعمال شده به سیم پیچ از طریق دستگاه جوشکاری ثابت است بنابراین جریان موجود در سیم پیچ به همان نسبت زیاد میشود و به دنبال آن به لحاظ توان دوم جریان انرژی حرارتی ایجاد شده نیز بطور قابل ملاحظه افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه این مقدار انرژی حرارتی افزایش یافته در بخشی از اتصال که دارای سیم پیچ طبیعی و غیر چسبیده است خود را نشان می دهد و در آن قسمت از اتصال که دارای سیم پیچ بهم چسبیدهاند بدلیل عبور جریان از یک مسیر مستقیم و کوتاه (ناشی از تماس حلقههای سیم پیچ) اثری ندارد و احتمالاً حرارتی تولید نمیکند. لذا میتوانیم این نتیجة کلی را بیان کنیم که معمولاً در چنین شرایطی اولاً انرژی حرارتی کلی بیشتر میشود و ثانیاً کل انرژی حرارتی بیشتر شده فقط در بخش سالم سیم پیچ خلاصه میشود و از اینرو در همان قسمت مواد مذاب بیشتر از نشانگر جوش تراوش کرده و در بخش متراکم و چسبیدة سیم پیچ مواد مذاب کمتر و یا اصلاً تراوش نمی نماید.
البته این حالت را می توان به سادگی تشخیص داد و روش تشخیص به این صورت است که با اهم متر مقاومت سیم پیچ درون اتصال را پس از جوشکاری اندازهگیری میگیریم و با مقاومت سیم پیچ درون یک اتصال سالم مقایسه میکنیم. در صورتیکه مقاومت سیم پیچ درون اتصال جوش شده کمتر از سیم پیچ اتصال سالم باشد تشخیص صحیح میباشد . لازم بذکر است اگر اختلاف در مقاومت اندازهگرفته شده در حدود %5 باشد قابل اغماض است و در صورتیکه اختلاف بیشتر از %5 باشد قابل ملاحظه و توجه است.
به منظور پیشگیری از چنین مواردی و بدلیل رعایت اصول اولیه و زیربنای در جوشکاری الکتروفیوژن استفاده از گیرههای مخصوص جوشکاری (CLAMPS) مؤکداً توصیه میشود و قابل توجه است که نه تنها گیرههای مخصوص جوشکاری ممانعت از بروز چنین مشکلاتی مینماید و به لوله کمک میکند که به طور مناسب و بدون اعمال تنشهای نامناسب وارد اتصال گردد بلکه در خاصیت بارز دیگر به شرح ذیل نیز به همراه دارد:
1- کاربرد گیرههای مناسب در حین جوشکاری الکترویوژن همشرازی اجزاء جوش را تضمین مینماید و آنها را در یک راستا حفظ میکند و بنابراین بدلیل ایجاد توازن، از بوجود آوردن تنشهای ناشی از انقباض و انبساط در حین جوشکاری و سرد شدن جلوگیری بعمل میآورد.
2- استفاده از گیرههای مخصوص موجب می شود اجزاء جوش در طول مدت جوشکاری و سرد شدن کاملاً ثابت و بی حرکت بمانند و بدین لحاظ فرصت کافی به مواد مذاب داده میشود تا در جایگاه خود مجدداً سخت و سفت شوند.
با توجه به حساسیت کاربرد گیرههای مخصوص جوشکاری به وضوح روشن است که اقدام به جوشکاری الکتروفیوژن در هر سایر بدون استفاده از گیره کاملاً مردود و غیراصولی است و بکار گرفتن این وسیله از واجبات محرز و محترم است. متأسفانه در بعضی از موارد دیده شده است که جوشکاری بدون استفاده از گیره صورت گرفته است و جوشکار متصور است که چون ظاهراً نقص و عیبی ملاحظه نمیشود پس جوش عاری از اشکال است لکن چنین تصورات خام، همیشه تبعات سوء و فجایع بزرگی در پی داشته است.
هـ - یکی از نکات مهم در جوشکاری الکتروفیوژن رعایت زمان سد شدن (COOLING TIME) می باشد و عدم رعایت این مهم، یقیناً کیفیت جوش را تحت الشعاع قرار داده و مخدوش مینمایند. معمولاً مدت زمان سرد شدن (COOLING TIME) متناسب با نوع تنش و نیروی وارده به محل جوشکاری است و نمیتوان در تمام موارد (انواع تنشها و نیروها) صرفاً به یک زمان ثابت (COOLING TIME) اکتفاء نمود بلکه حسب نوع و مقدار تنش و نیروی وارده ، زمان سرد شدن را می توان تعیین کرد.
همواره روی اتصالات الکتروفیوژن همانطوریکه مدت زمان جوشکاری ذکر میشود مدت زمان سرد شدن نیز (COOLING TIME) معین میشود و این مدت ذکر شده وی اتصال فقط برای به آرامی بیرون درآوردن اجزاء جوش از گیره (CLAMP) معین میشود و این مدت ذکر شده روی اتصال فقط برای به آرامی بیرون درآوردن اجزاء جوش از گیره (CLAMP) کافی است و در صورتی که قرار باشد از گیره بیرون درآورده شود و جابجا و منتقل شود و تحت تنش های دیگر قرار بگیرد لزوماً طول مدت سرد شدن تا قبل از جابحائی، حمل و نقل و اعمال نیروهای وارده بایستی افزایش بیابد.
بنابراین اگر قرار باشد فقط قصد آزاد کردن گیره ( به منظور انجام جوش بعدی) را داشته باشیم و هیچگونه تنش و نیرویی به اجزاء جوش وارد نشود حداقل لازم است مدت زمان سرد شدن قید شده روی اتصال را رعایت کنیم و در غیر اینصورت فراخور انواع و مقدار تنش و نیروی اعمالی، زمان سرد شدن (COOLING TIME) بر طبق جدول صفحه بعد تغییر میکند:
مثلاً اگر قرار باشد محل جوشکاری را تحت آزمایش فشار (90 Psig= 6 bar) قرار دهیم باستی حداقل 2 ساعت از پایان زمان جوشکاری (FUSION TIME) بگذارد و بعد از آن آزمایش نشتی را شروع کرده و فشار کرده و فشار 90 psig را اعمال کنیم.
حداقل زمان سرد شدن |
بارگذاری فشار |
نوع کاربرد و بارگذاری |
20 min |
|
کشش طولی یا تراکم، پیچیدن، انشعاب گیری از خط بدون فشار |
20 min 1 hr 2hr |
حداکثر 0.1 bar 0.1 تا 5 bar بیش از 5 bar |
تست یا فشار گاری، انشعاب گیری از خط تحت فشار |
و- یکی از اصول اساسی و مهم در جوشکاری الکتروفیوژن رعایت تمیزی و پرهیز از هر گونه آلودگی (رطوبت ، چربی، خاک و . . . ) در محل و سطوح جوشکاری است و به همین دلیل سازندگان اتصالات الکتروفیوژن عموماً اتصالات را در کیسة پلاستیکی سربسته قرار داده و این کیسة پلاستیکی بطور منفرد و یا با چند کیسة پلاستیکی دیگر در یک کارتن مقوایی ( که مانع از ورد نور میباشد) قرار میگیرد. پرواضح است حکم استفاده از کیسههای پلاستیکی، آلوده نشدن سطح داخلی اتصال میباشد و تا مادامیکه به منظور جوشکاری، لوله در داخل اتصال وارد نشده است نبایستی اتصال از درون کیسة پلاستیکی در بیاید. چرا که امکان آلوده شدن سطح داخلی آن حتی با دست جوشکار وجود دارد. در همین راستا دلیل نگهداری کیسه پلاستیکی حاوی اتصال در داخل کارتن یا جعبه (مانع عبور نور) نی ممانعت از تأثیرات مخرب و منفی اشعة ماورابنفش موجود در نور، اجناس پلی اتیلنی است و لذا با قرار دادن اتصالات (موجود در کیسة پلاستیکی) درون کارتن مانع از برخورد نور به آنها میشوند. از اینرو اتصالات الکتروفیوژن همواره بایستی در درون مقوا یا جعبه باقی بماند تا اینکه قرار شود مورد استفاده قرار گیرد و هنگام استفاده که اجباراً از کار تن بیرون آورده میشود لزومی ندارد از کیسة پلاستیکی درآید تا اینکه کلیه مقدمات جوشکاری صورت گرفته و هنگام فرو رفتن لوله در درون اتصال را بدون اینکه دست با سطح داخلی آن تماس پیدا کند از داخل کیسه پلاستیکی بیرون میآوردیم و اگر احیاناً در حین خارج کردن اتصال از درون کیسة پلاستیکی درآید تا اینکه کلیه مقدمات جوشکاری صورت گرفته و هنگام فرورفتن لوله در درون اتصال اجباراً اتصال را بدون اینکه دست با سطح داخلی آن تماس پیدا کند از داخل کیسه پلاستیکی بیرون میآوردیم و اگر احیاناً در حین خارج کردن اتصال از درون کیسة پلاستیکی بطور ناخواسته دست با سطح داخلی اتصال تماس پیدا کند لازم است با دستمال پنبه ای (جنس طبیعی) آغشته به حلال مجاز (متیلن کلراید، استن، الکل سفید و . . . ) سطح داخلی را تمیز کنیم.
در پایان خلای از لطف نیست که از تجارب کلیة شرکتهای معظم پلی اتیلن، گوشهای مربوط به بحث ارائه شده به عنوان حسن ختام آورده شود. از تحقیقات بعمل آمده توسط متخصصین و شرکتهای دست اندر کار اینگونه بر می آید که اکثر مشکلات در جوشکاری الکتروفیوژن معمولاً زمانی رخ میدهد که جوشکاری قرار است در اوضاع سخت و دشوار صورت گیرد مثل: کانالهای عمیق، کانالهای خیس، tie- ins ، جوشکاری لولههای بصورت کلاف (Coil) و . . . معمولاً در چنین شرایطی آلودگی و بروز عوامل مشکل آفرین محتمل است.
بر اساس همین تحقیقات ثابت شده است دلایل اصلی و مؤثر در شکل گرفتن جوشهای سست و نادرست عبارت از موارد و عوامل ذی است:
1- آلودگی
2- تراشیدن نامناسب و ناکافی لوله
3- عدم استفاده از CLAMPS
4- نفوذ کم یا زیاد لوله در اتصال
5- عدم استفاده از تجهیزات ویژه جوش لولههای کلافی (COIL)
و لذا ر پایة تجارب و شواهد کلی میتوان اینگونه استنتاج نمود که در جوشکاری الکتروفیوژن با وجودی که دستور العمل بسیار ساده و روشن است لکن بیدقتی و عدم تبعیت از نکات ابتدائی و آسان جوشکاری میتواند کیفیت کلی جوش را تحت تأثیر قرار داده و آنرا ضایع نماید. از اینرو ضروری است کلیه دستورالعملها (ولو به ظاهر ساده و بی اهمیت) را دقیقاً اجراء نمائیم تا به سهولت به کیفیت بالای جوشکاری الکتروفیوژن دست یابیم.
انبارداری، نگهداری، حمل و نقل اجناس پلی اتیلن
اصول کلی انبارداری، نگهداری، حمل و نقل اجناس پلی اتیلن
مقدمه
با توجه به اینکه اجناس پلی اتیلن هم از نظر مواد اولیه و هم از نظر نحوة تولید، با اجناس فلزی کاملاً متمایز میباشند و رعایت نکات ویژهای را به خود اختصاص میدهند. لذا در موارد حساس «انبارداری، نگهداری، حمل و نقل» لازم است دستورالعملهای مربوطه کاملاً مورد توجه قرار گرفته و دقیقاً مراعات گردند قابل عنایت آنکه تاهل و اغماض در این مهم یقیناً تأثیرات مخرب و نامطلوبی در کیفیت نهایی و کاربردی اقلام پلی اتیلنی داشته و بالطبع عدم رعایت موارد مربوطه حتی منجر به غیر قابل استفاده بوده اجناس می شود و همواره بایستی به این مسئله توجه شود که بکارگیری این اجناس مشروط به اجرای دقیق تمامی دستورالعملهای «انبارداری. نگهداری، حمل و نقل» خواهد بود.
انبارداری اجناس پلی اتیلن
شرایط انبارداری اجناس پلی اتیلنی تابع نکات ویژهای است که اهم آنها بشرح ذیل است:
1- اجناس پلی اتیلن بایستی در انبارهای سرپوشیده و محصور نگهداری شوند بطوریکه در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار نگیرند.
2- لولههای پلی اتیلنی باید روی سطوح صاف و عاری از هر گونه اجزاء تیز، سنگ و یا برآمدگیهایی که باعث تغییر شکل و یا صدمه به آنها شوند، انبار شوند. لولههای پلی اتیلنی باید بگونهای انبار شوند که در معرض صدمات ناشی از فشرده شدن، له شدن، شکاف برداشتن و سوراخ شدن قرار نگیرند.
3- دقت داشته باشید که از تماس هر گونه فرآورده شیمیایی تأثیر گذار بر مواد پلی اتیلن مانند هیدورکربنها و غیره باید پرهیز شود.
4- بطور کلی بسیاری از تولید کنندگان قبل از حمل لولههای پلی اتیلنی آنها را در فضای باز کارخانه انبار میکنند. زمان در معرض قرار گرفتن لولهها در برابر نور و حرارت را میتوان با استفاده از تاریخ تولید لوله و ترتیب زمان تولید شدن آنها کنترل و به حداقل میزان رسانید. بدین صورت که لولههایی را که از لحاظ زمانی جلوتر تولید شدهاند زودتر نصب نمائیم.
لوله های پلی اتیلنی که بیش از مدت زمان توصیه شده در فضای باز انبار شده باشند فقط در صورتی میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند که حتماً قبل از نصب مطابق با مشخصات فنی ارائه شده آزمایش شده باشند. توصیه میشود که همان اصل اولویت زمانی در استفاده از لولهها، در مورد اتصالات نیز رعایت شود.
5- انباشته کردن لولهها
1-5- انباشته کردن لولههای شاخهای:
- پایههای که زیر لوله های پلی اتیلنی گذاشته میشوند بایستی «چوبی» یا از «هر جنس دیگری منتها با پوش نمدی» باشند.
- پایهها باید هر یک حداقل به عرض 10 سانتیمتر و به فاصلة مساوی و حداکثر یک متر از یکدیگر قرار داده شوند.
- دو سطر لولة شاخهای بیرون آمده از آخرین پایهها نبایستی بیشتر از 10 سانتیمتر شود.
- اندازه دقیق ارتفاع انباشتن لولههای مستقیم پلی اتیلنی بستگی به عوامل زیادی دارد.
- اندازه دقیق ارتفاع انباشتن لولههای مستقیم پلی اتیلنی بستگی به عوامل زیادی دارد.
از جمله: مادةاولیه، سایز لوله، ضخامت لوله و درجه حرارت محیط خارجی که لوله در آنجا نگهداری میشود. هیچگاه نباید فشار ناشی از وزن لولهها باعث تغییر شکل آنها بشود . بایستی حتماً توصیههای انباشته کردن لولهها که از طرف شرکت سازنده ارائه میشود اجراءگردد.
- در صورتیکه هیچگونه توصیة مشخصی از طرف شرکتهای سازنده نسبت به حداکثر ارتفاع رویهم چینی لوله وجود نداشت، حداکثر ارتفاع مزبور یک متر است.
- در شرایطی که بمنظور استفاده حداکثر از فضا. لولههای پلی اتیلن در داخل چهارچوبهای محافظ (طبق شل ذیل) نگهداری شوند لازم است در طبقه که لولههای PE مستقیماً رویهم قرار میگیرند ارتفاع یک متر رعایت شود.
-
لازم است در پوشش لوله های پلی اتیلن تا زمان مصرف در محل خود باقی بماند.
2-5- انباشته کردن لولههای حلقهای و استوانهای:
لولههای پلی اتیلنی میتوانند هم بصورت کلاف، حلقه ای و یا استوانهای بستهبندی شوند.
- بطور کلی لولههای حلقهای (کلافی) بایستی از طرف مسطح آن روی تختههای چوبی با سطح صاف و عاری از اشیاء نوک تیز نگهداری شوند.
- اندازة دقیق ارتفاع انباشتن لولههای حلقوی پلی اتیلنی بستگی به عوامل زیادی دارد.
از جمله: مادة اولیه، سایز لوله، ضخامت لوله و درجه حرارت محیط خارجی که لوله در آنجا نگهداری میشود. هیچگاه نباید فشار ناشی از وزن لولهها باعث تغییر شکل آنها بشود. بایستی حتماً توصیهی انباشته کردن لولهها از طرف شرکت سازنده ارائه میشود، اجراء گردد. در صورتیکه هیچگونه توصیة مشخص از طرف شرکهای شانزده نسبت به حداکثر ارتفاع رویهم چنین لوله وجود نداشته ، حداکثر ارتفاع مزبور یک متر است.
- باید دقت شود که از روی هم چینی کلافها بصورت نامنظم. اجتناب شود و از تمرکز فشار و تماسهای موضعی در حین چیدن کلافها پرهیز شود.
- باید در وسط لوله ها توسط در پوشهای مربوطه ، قبل از مصرف و حتی ، پس از مصرف بخشی از لوله همواره پوشیده باشد.
- در صورتیکه قرار است لولهها و اتصالات در فضای بازنگهداری شود باید در مورد حداکثر زمان مجاز انبار کردن و ماگزیمم حد مجاز دمای محیط، با سازنده یا منابع معتبر و رسمی مشاوره نمود. پوشاندن لولههای پلی اتیلن جهت محافظت نمودن آنها در برابر اشعه ماوراء بنفش نور خورشید ممکن است در بعضی مواقع موجب ازدیاد دما شده که نهایتاً باعث صدمه به عملیات اجرائی لوله میشود. بنابراین در صورت استفاده از پوشش بمنظور محافظت اقلام PE در مقابل نور خورشید بایستی بگونهای عمل کنیم که ازدیاد دما مشکل جدیدی ایجاد نکند. در صورت انبار کردن لوله در فضای باز باید جمع مدت زمان مجاز انبارداری با توجه به تاریخ تولید لوله که از طرف تولید کننده درج شده است تعیین شود. با استفاده از این تاریخ، تولید کننده مدت زمان مجاز دریافت نور یا حرارت در طی انبار کردن را مشخص نموده است.
توصیه شده است که لوله و اتصالات پلی اتیلنی نباید بیش از سال در فضای باز انبار شود.
- حداقل قطر در لوله های کلاف حلقوی و استوانهای در سایزهای مختلف (20) بربر قطر لوله (20 D) میباشد.
6- نگهداری اتصالات و شیرآلات
- اتصالات پلی اتیلینی میبایستی تا زمان استفاده در کارتن مربوطه و کیسههای پلاستیکی اولیه، در انبار نگهداری شود.
- درپوش شیرهای پلی اتیلن تا زمان مصرف بایستی در جای خود باقی بماند.
- اتصالات پلی اتیلین در کارتنهای مربوطه ترجیحاً در قفسهها چیده و نگهداری شود.
در صورت چیده شدن روی زمین بایستی ارتفاعه جعبهها تا حدی باشند که به هیچ وجه به اتصالات زیرین آسیبی وارد نشود.
جابجایی اجناس پلی اتیلین
- باید از انداختن و کشیدن لوله بر روی زمین اجتناب ورزید. اگر از ابزار و تجهیزات جهت جابجایی استفاده نمیشود باید از روشهایی که باعث صدمه و یا آسیب رساندن به لوله و یا اتصالات نمیشود استفاده نمود.
- در هوای سرد به علت انعطاف پذیری لولهها، جابجایی آنها نیازمند دقت و مراقبت بیشتری است.
- جابجایی لوله های مستقیم پلی اتیلنی در صورتی که بستهبندی اولیه داشته باشد لزوماً با همان بسته بندی انجام شود و در صورتیکه بحالت شاخههای مجزا باشد بمنظور به حداقل رسانیدن صدمات وارده با احتیاط کامل جابجا شود.
- با در نظر گرفتن وزن کلافها باید جابجایی آنها بوسیله تجهیزات ماشینی صورت بگیرد.
توصیه میشود که از تریلیهای مخصوص استفاده شود که این جابجایی را سادهتر و ایمنتر انجام میدهد.
قبل از نصب لولههای پلی اتیلنی در داخل کانال و یا در کنار کانال اطمینان حاصل کنید که کلاف استوانهای در جای صحیح قرار داده شده باشد و در هنگام باز کردن لوله، محور چرخ استوانه ثابت باشد.
در خلال باز کردن لولة حلقوی توجه ویژهای بایستی اعمال گردد تا در اثر باز شدن ناگهانی لوله (بعلت حالت فنری صدمهای به اپراتور وارد نگردد بدیهی است در دماهای پائین این موضوع دارای حساسیت بیشتری است .
هنگام باز کردن لوله به سرعت چرخش محور توجه داشته باشید تا لولة پلی اتیلن صدمه نبیند.
اگر لولة پلی اتیلن قبلاً باز شده باشد و بخواهیم لوله را برش بزنیم و محل برش نزدیک محل خم لوله باشد به ویژه اینکه درجه حرارت محیط نیز پائین باشد در اینصورت مراقبت ویژهتای جهت این امر لازم است.
حمل و نقل
در هنگام حمل لولههای شاخهای پلی اتیلنی باید از وسایل نقلیة باربری که سطح صاف و داری دیواره اطراف باشند، استفاده نمود. کف و دیوارةکامیون باید عاری از هر گونه میخ و یا برآمدی باشد لولههای پلی اتیلنی باید بطور یکنواخت و در طول خود بر روی کف کامیون خوابانیده شوند.
- در زمان حمل و نقل، لولههای پلی ایتلینی به گونهای بسته شوند که حرکت بین لوله و نگاهدارندههای لوله بله حداقل مقدار برسد. لازم به ذکر است استفاده از (تکنیکهای) روشهای جابجائی ضعیف باعث آسیبهائی از قبیل ایجاد شیار، خراشیدگی، بریدگی یا سوراخ شدن میشود.
- حداکثر مقدار بیرون ماندن لوله های پلی اتیلنی شاخهایی از انتهای کامیون 90 سانتیمتر بوده و در این حلت بایستی در مورد صدمات ناشی از لبة تیز انتهای کامیون به لوله، تمهیدات لازم بعمل آید.
- در جابجایی لوله های مستقیم و منفرد لازم است توجه شود که لوله در سه یا چهار نقطه تکیهگاه داشته باشد.
- قرار دادن لولههای شاخهایی با سایزهای مختلف در کامیون در کنار و داخل هم مجاز نمیباشد.
- قرار دادن اشیاء و اجناس دیگر بر روی لولهها و اتصالات در حین حمل و نقل مجاز نمیباشد.
- لولههای حلقه شده با قطر خارجی کمتر یا مساوی 63 میلیمتر را میتوان روی بستر مناسب قرارداد. لولههای حلقهای بایستی روی بستر پوشالی با بستر پوشالی با بستر مناسب دیگر بطور محکم بسته شوند که این بسترها نیز بنوبه خود از قبل به کامیون ثابت و محکم وصل شدهاند. لولههای با قطر خارجی بزرگتر از 3 میلیمتر باید بصورت جداگانه قرار داده شوند.
- بایستی در خلال بارگیری و حمل و نقل، امکانات ویژهای جهت مهار کردن هر کلاف حلقه ای وجود داشته باشد.
- کلاف استوانهای میبایست بطور بسیار محکمی به وسیلة نقلیه بسته شود. ارتفاع بالاترین قسمت کلاف استوانهای در زمانی که روی کف کامیون قرار میگیرد میبایست در مقایسه با ارتفاع پلها، تونلها و یا سایر موانعی که ممکن است طی مسیر در بالا سر کامیون قرار گیرد، در نظر گرفته شود. ضمناً وسیلة نقلیه با توجه به عرض مسیر جاده باید مورد توجه قرار داشته باشد.
دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 32 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 47 |
شرکت نقوسان در سال 1374 با هدف تولید و توزیع ملزومات مخابراتی تشکیل شده و در ابتدا به تولید لوازم جانبی تلفن مشغول بوده و در سالهای بعد با تجهیز کارگاههای قالبسازی و تولید گوشی تلفن روی آورده و هماکنون علاوه بر لوازم جانبی تلفن به تولید چند نوع گوشی تلفن روی آورده و در طی سالهای اخیر با تجهیز واحد طراحی و ساخت و مونتاژ پیشرفتهای نسبتاً قابل قبولی در زمینه تجهیزات مخابراتی دست یافته است.
یکی از رموز موفقیت شرکت مذکور استفاده از کارشناسان متخصص در زمینههای مخابرات، الکترونیک و مکانیک در واحدهای مختلف این شرکت میباشد که باتوجه به این موضوع این شرکت توانسته است در عرصهی رقابت با محصولات خارجی موجود در بازار گامهای مفیدی بردارد و محصولات شرکت در بازار از فروش قابل قبولی برخوردار شود.
فهرست مطالب
اندازهگیری
کولیس
تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0 میلیمتر
تقسیمات ورنیه با دقت 05/0 میلیمتر
تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلیمتر
کولیس اینچی با 1000/1 اینچ
روش خواندن کولیس
روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین
کولیس ساعتی
کولیس دیجیتالی
میکروخارجی
دقت میکرومتر
خواندن میکرومتر
میکرومتر خارجی دیجیتالی
میکرومتر پیچ
میکرومتر چرخ دنده
میکرومتر با فک ثابت سرکروی
میکرومتر فک پهن
میکرومتر با فک ثابت سرکروی
میکرومتر فک پهن
میکرومتر داخلی
میکرومتر کنترل کنترل مهره
میکرومتر چرخ دنده داخلی
میکرومتر شیار داخلی
میکرومتر عمقسنج
فرمانها
اندازهگیری خطی
روش اندازهگیری Dimlinegt و اندازهگذاری اصلی
روش اندازهگذاریها
در قسمت طراحی سه نفر مهندس مکانیک و یک نفر کاردان فنی مکانیک مشغول به کار هستند که کار هر چهار نفر ترسیم نقشههای صنعتی است . بیشتر کار این قسمت را کشیدن نقشه از قطعات و قسمتهای فرسوده ویا از بین رفته تشکیل میدهد بنابراین برای آنکه ما بتوانیم با استفاده از قطعات شکسته شده یا فرسوده شده نقشه ای تهیه کنیم و ان را به قسمت ریختهگری و یا ماشینکاری برای ساخت ارائه کنیم ییاز به اندازههای دقیق جسم ، تلرانس حاکی بر جسم ، نوع انطباق، نوع استانداردی که ممکن است جسم داشته باشد، صافی سطح و موارد دیگر داریم.
البته نوع انطباق وصافی سطح و تلرانس را با استفاده از تجربه کافی و کتابهای دردسترس میتوان برای یک جسم بیان نمود.
ولی اندازه گرفتن صحیح و کشیدن صحیح یک نقشه بیش از موارد فوق نیاز به وقت دقت دارد , پس در مورد نحوه نقشهکشی و اندازهگیری سعی میکنیم توضیحات دقیقی را ارئه کنیم.
اندازهگیری:
بشر از همان ابتدای دوران زندگی خود به این نیاز مهم برای بهتر ادامه دادن به زندگی نیاز داشت برای دوختن لباس , ساختن پل به منظور آمدو رفت, داشتن یک سر پناه مناسب و هزاران مورد دیگر پس فکر انسان را از همان اول مشغول راهی برای پیدا کردن چگونگی اندازه گیری و ساخت ابزارهای اندازه گیری کرد. و امروزه با پیشرفت سریع علم ما احساس نیاز بیشتری به این امر پیدا میکنیم و در هر جایی از محیط پیرامون ما صحبت از اندازه و واحدهای آن میباشد. دو سیستم اندازهگیری در جهان متداول میباشد
1- سیستممتریک که سیستم رسمی میباشد و ایران نیز از ان تبعیت میکندسیستم اینچی که اغلب کشورهای انگلیسی زبان از آن استفاده میکنند نکته دیگر آنکه برای تعیین نوع وسیله اندازهگیری ما نیاز به چند پارامتر مهم داریم که اهم آنها عبارتند از
1- نوع ماده وجنس یا کالا و کاری که باید اندازهگیری شود
2- مقدار و مدت زمان لازم برای اندازهگیری
3- وضع شکل و ترکیب هندسی موضوع مورد اندازهگیری
4- مقدار تلرانس مجاز در نقشه
5- وسیله اندازهگیری انتخاب شد هبستگی به تجربه و هوش و ابتکار و مهارت شخص اندازهگیری دارد و باید طوری انتخاب شود که هر چه ممکن است بهتر و دقیقتر و سریعتر و ارزانتر تمام شود.
بعد از آن که ما نوع وسیله اندازهگیری را انتخاب کردیم , دقت وسیله اندازهگیری عامل لازمی برای اندازهگیری میباشد.
اما این عامل کامل نیست و بایستی در عمل اندازهگیری دقت و توجه شخص اندازهگیر و طرز بهکار بردن وسیله اندازهگیری و پیشبینیهایی که از خستگی و یکنواختی جلوگیری کند مورد توجه باشد.
(مخصوصا در کارهای سری) باید سعی شود که بدن در مناسب ترین حالت در حین کار باشد در ضمن باید این نکته را یادآور شد که عمر وسیله اندازهگیری علاوه بر جنس آن بستگی زیادی به شخص مصرف کننده نیز بستگی دارد، بنا براین برخی از نکات ضروری در جهت مراقبت از این وسایل را نام میبریم
1- جنس ماده وسیله اندازهگیری در نقطه تماس با اجسام مورد اندازهگیری بایستی سختتر از جنس مورد اندازهگیری باشد مخصوصا در کارهای سری.
2- وسایل اندازه گیری را نباید به زور بکار برد.
3- پسی از اتمام کار آنها را تمیز و مرتب کرده ودر صورت لزوم روغنکاری شود .
4- در محل رطوبت زیادو یا در جاهایی که حرارت آنها اختلاف زیادی دارد نگذارید.
5- از ضربه خوردگی و فشار و کشش و خمش وپچش وکمانش و... احتراز شود .
6- با روغنکاری مرتب مفاصل وپیچ ومهره ها را ازهوا زدگی خفیف که باعث محکم شدن آنها میشود جلوگیری نماییم که احتیاج به فشار و زور نداشته باشیم.
7- اگر احیانا خراشیدگی پیدا کرده و قسمتی از آن از سطح بالا آمده به دقت و با احتیاط بهوسیله سنگ نرم یا ابزار مناسب دیگری آن را بردارید.
8- وسایل اندازهگیری باید داخل کیف , جعبه و یا قوطی که در صورت لزوم درون اتاق یا سالنی مخصوص این ابزار در نظر کرفته شده نگهداری شود.
9- از اندازه گیری قطعات گرم خوداری شود.
10- پلیسههای قطعات مورد اندازهگیری گرفته شود.
11- محلهایی که لازم است اندازهگیری شود قبلاً با پا رچه مناسب تمیز شود
12- از اندازهگیری قطعاتی که روی ماشین در حال کار هستند خودداری و دستگاه را خاموش کرده تا کاملاً از حرکت بیفتد ,سپس عمل اندازهگیری انجام گیرد.
13- برای عمل اندازهگیری وسیله مناسب با دقت لازم انتخاب شود(به عنوان مثال اگر برای اندازهگیری قطعات توسط کولیس دقت مورد نظر بدست آید کاربرد میکرو متر کار اشتباهی می باشد)
14- وسایل اندازهگیری در زمان معین ومناسب کالیبره شود.
15- از ضربه زدن به وسایل اندازهگیری جدا واکیدا خوداری شود.
16- در وسایل اندازه گیری متغیر خط صفر آنها را مرتبا کنترل کنیم.
17- هنگام قرایت اندازه از روی وسیله اندازهگیری به صورت قایم به وسیله نگاه کنیم.
18ـ قطعاتی که در عمل براده برداری آهنربا شدهاند قبل از اندازهگیری خنثی نمایید.
18- وسایل اندازهگیری را به دور از رطوبت نگهداری شود وآنهایی راکه در معرض هوا زدگی قرار دارند به مواد چرب کننده آغشته کنید.
در یکی از پوسترهای نصبشده در روی دیوار های اتاق طراحی نکات جالبی در مورد اندازهگیری بهچشم میخورد که شرایط فیزیکی حاکم بر این اتاق را در هنگام اندازهگیری ذکر میکندو نکات فوق عبارت است از:
1- حرارت 20 درجه سانتیگراد را دارا باشد
2- رطوبت بین 20 تا 50 درصد باشد
3- فشار هوا 765 میلیمتر جیوه باشد
4- نور باید به اندازه کافی و با جهتی مناسب که, اندازه دقیق خوانده شود باشد
5- افرادی که در آزمایشگاه کار میکنند از دستکش سفید نازک و قبل انعطاف بهره ببرند,تاحرارت رطوبت دستانشان به وسیله وقطعه منتقل نشود,همچنین دارای روپوش سفید و مناسب باشند
حال بعد از این که با انتخاب نوع وسیله ,طریقه نگهداری وشرایط اتاق آشنا شدیم چون در مشخصات یک وسیله اندازهگیری و خواندن نقشهها ممکن است بعضی از اصطلاحات برای ما نا آشنا باشد برخی از آنها را توضیح میدهیم:
1- حداقل اندازهایی را که میتوانیم توسط یک وسیله اندازهگیری تعیین کنیم دقت آن وسیله میگویند
2- حد اکثر مقداری را که ابزار اندازهگیری میتوا ند تعیین کند دامنه یا طیف وسیله اندازهگیری میگویند
3- دقت در ساخت قطعه(تلرانس)عبارت است از مقدارخطای مجاز که طراح روی نقشه مشخص کرده است
4- دقت سطح و یا کیفیت سطح عبارت است از مقدار پرداخت سطح که بر حسب روشهای مربوطه تعیین میشودکه به آن زبری سطه نیز میگویند. که دو مورد اخر را همانطور که گفتیم با استفاده از تجربه و کتب در دسترس میتوان مشخص نمود . در مطالب بالا به میز ابزارهای اندازهگیری اشاره کردیم این میز تقریباً بزرگ دارای ابزارهای اندازهگیری میباشد اما این ابزارها را باید با دقت به دو قسمت تقسیم کنیم.
1- اندازهگیرهای ثابت
2- اندازهگیرهای متغیر
اندازهگیرهای متغیر آن دسته از ابزارهای اندازهگیری میباشند که دارای قسمتهای متحرک(شاخک یا فک متحرک) میباشند مانند کولیس و میکرومتر.
این ابزارها وقتی استفاده میشوند که سرعت اندازهگیری مدنظر نباشد و برای تکسازی مناسب میباشند و استفاده از آنها نیاز به مهارت و دقت دارد اما اندازهگیرهای ثابت دارای قسمتهای ثابتی هستند و مینوان فقط اندازه نوشته شده روی آن را خواند مانند شابلنهای سوراخ .
بدیهی است اندازهگیری توسط این ابزارها نیازمند به دقت و مهارت خاص نبوده و سرعت عمل نیز زیاد است و برای سری سازی مناسب میباشد.
حال که ما با اندازهگیریهای ثابت و متغیر آشنا شدیم نکات جالبی در مورد خطاها را فرا میگیریم:
بطور کلی هیچ وقت نمیتوان اندازهگیری مطلق و صحیح و کاملاً درست انجام داد زیرا خطاهای مختلف در سیستم باعث عدم اندازهگیری مطلق و صحیح میشوند که مقدار این خطاها بستگی به دقت در روشهای انتخاب شده برای عمل اندازهگیری, ابزارهای انتخاب شده , مهارت و دقت فرد اندازهگیر دارد . باید وسایل و روشهای وروشهای اندازهگیری طوری انتخاب شوند که میزان خطا به حداقل مقدار کاهش یابد انواع خطاها عبارتند از :
1-خطاهای شخص که بستگی به استعداد و تجربه وکیفیت آموزش و یا روشهای بهکار گرفته شده مانند تراز کردن میز کار تنظیم نکردن درجه حرارت و رطوبت و فشار آزمایشگاه وعدم کنترل وسیله اندازهگیری و غیره دارد
2-خطاهای وسایل اندازهگیری که ناشی از تغییر شکلپذیری مواد بهکار رفته در ساخت , تلرانسها در هنگام ساخت و فرسودگی میباشد.
خطاهای اتفاقی که این خطاها بهعلت عوامل تغییر فشار , حرارت رطوبت , جریان هوا و جریان مغناطیسی و جریان مواد رادیواکتیو و احتمالاً آلودگی بهوجود میآید. اما برای اندازهگیری ابزارهای گوناگونی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره میکنیم.
1- کولیس: تا 3000سال تئوریهای اندازهگیری ابعاد عملا ًدر حدود 5/0میلیمتر بود تا آنکه در آن سنوات پیر و نیز اساس ورنیه را کشف کرد. اساس آن از این قرار است, اگر دو طول معین و مساوی را تقسیم کنیم و این دو خط با هم مساوی نباشند و این دو خط را با هم منطبق کنیم , این دفعه همگی خطوط مربوط به همه تقسیمات بزرگتر عقب میافتند تا هنگامی که مجموع اختلافات برابر یک واحد از تقسیمات کوچکتر شود و در این صورت دو خط از دو خطکش مقابل یکدیگر خواهند بود و یا وقتی که ابتدای دو خط کش بر هم منطبق نباشند در این صورت تقسیمات ورنیه را میشماریم تا به دو خط در امتداد هم از خط کش ورنیه برسد در این صورت تعداد شمارهها ضرب در تفاضل دو تقسیم (از خط کش ورنیه) عقب افتاده یعنی طول اندازه مذکور برابر رقم صحیح خطکش به اضافه این مجموع تفاضل است. پس میتوانیم خطکشها را با ورنیه مجهز کنیم تا حدود یک دهم تا یک بیستم میلیمتر و یک صد و بیست و هشتم تا یک هزارم اینچ طولها را اندازه گیری کرد.کولیسها انواع مختلف دارند و به دلیل سهولت در اندازهگیری یکی از مهمترین وسایل اندازهگیری بهحساب میآید که به وسیله آن بهراحتی میتوان اندازه داخلی و خارجی و در بعضی از آنها عمق را اندازه گرفت که مجهز به دو فک ثابت و متحرک میباشد که فک ثابت متصل به خطکش میباشد قسمت متحرک آن شامل کشویی میباشد که ورنیه روی آن قرار دارد و برای گرفتن لقی آن ضامن یا پیچی روی کشویی نصب گردیده است که از پیچ میتوان برای ثابتنگهداشتن فک متحرک بهکار برده شود بعضی از کولیسها مجهز به قسمت متحرک زبانهای جهت اندازهگیری عمق به کار میرود. انواع کولیسها عبارتند از :
1- کولیس معمولی یا یونیورسال یا ورنیه دار
2- کولیس ارتفاع سنج
3- کولیس شیار سنج
4- کولیس با فک قابل چرخش
5- کولیس ساعتی
6- کولیس دیجیتالی
7- کولیس چاقویی
8- کولیس فک میلهای
9- کولیس عمق سنج
10ـ کولیس چرخ دنده
از میان کو لیسهای بالا کولیسهای ورنیهدار ساعتی دیجیتالی را که از مهمترین کولیسهای موجود در میز ابزار است توضیح میدهیم اما قبل از آن باید حتما ًنکاتی را در مورد دقت کولیسها بدانیم.
(( تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0میلیمتر))
در این نوع کولیسها روی ورنیه فاصله 9 میلیمتر را به 10قسمت مساوی تقسیم کرده در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه 9/0 میلیمتر بوده و اختلاف آن با تقسیمات خطکش به اندازه 1/0 میلیمتر میباشد.
(( تقسیمات ورنیه با دقت 05/0میلیمتر))
در این نوع کولسیها ورنیه آن 19میلیمتر را به 20 قسمت تقسیم میکنیم در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه (20÷19 )1 میلیمتر میباشد و اختلاف 2 میلیمتر از تقسیمات خطکش مدرج کولیس با هر یک از تقسیمات ورنیه برابر 05/0میلیمتر میباشد .
((تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلیمتر))
در ورنیه این کولیسها 49 میلمتر را به 50 قسمت تقسیم میشود در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه برابر است با (50/49)میلیمتر و اختلاف آن با تقسیمات خطکش برابر با 02/0 میلیمتر است .
((کولیس اینچی ))
خط کش ای کولیسها بر حسب اینچ مدرج شده است و هر اینچ را به را16 قسمت مساوی تقسیم میشوند در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات خطکش برابر 16/1 اینچ میباشد در ورنیه این نوع کولیسها 16/7 بوده و در نتیجه اختلاف هر یک از تقسیمات خطکش با تقسیمات ورنیه 128/1 اینچ میباشد .برای خواندن این کولیسها ابتدا اندازه روی خطکش مدرج برحسب اینچ و تقسیمات 16/1 اینچ خوانده سپس مقدار کسری از تقسیمات اصلی خوانده شده از ورنیه را به آن اضافه میکنند برای تعیین کسری که ورنیه نشان میدهد بایستی تعداد تقسیمات بین صفر ورنیه و خطی که مقابل یکی از تقسیمات اصلی قرار دارد در عدد 128/1 ضرب نمود.
((کولیس اینچی با 1000/1اینچ))
در این نوع کولیسها در روی خطکش ثابت هر اینچ را به 40 قسمت مساوی تقسیم کردهاند.یعنی 025/0وهر یکدهم اینچ با حروف روی خطکش مشخص کردهاند.در روی ورنیه طولی معادل 24 قسمت از خطکش اصلی را به 25 قسمت مساوی تقسیم کردهاند بنابر این فاصله معیین دو خط متوالی ورنیه برابر با 024/0اختلاف بین یک تقسیم خطکش اصلی با یک تقسیم ورنیه برابر با 1000/1میباشد که دقت کولیس به حساب میآید اما همانطور که گفتیم قرار شد درباره کولیسهای ورنیه دار دیجیتالی و ساعتی توضیحاتی ارائه دهیم.
کولیس ورنیه دار یکی از مهمترین و پر مصرفترین ابزارهای اندازهگیری طولی است کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است . قسمت ثابت آن یک خطکش مدرج منتهی به فک و شاخک ثابت و قسمت متحرک آن شامل کشویی است که فک و شاخک متحرک و همچنین تقسیمات ورنیه روی آن قرار دارد . بهمنظور کم کردن لقی و محکم کردن کشو در محل دلخواه از از ضامنی که زیر کشو نصب شده است استفاده میکنند. کولیسهای ورنیه دار ,در طرح هایی متنوع ساخته شدهاند از قسمتهای مختلف اندازهگیری ابعاد خارجی ابعاد داخلی و عمق سوراخها یا شیارها استفاده میشود.
روش خواندن کولیس:
1- تشخیص دقت کولیس که از تقسیم دقت خطکش به تعداد تقسیمات ورنیه بدست میآید
2- اگر خط صفر ورنیه در راستای یکی ازتقسیمات اصلی خطکش قرار گیرد عدد خوانده شده از روی تقسیمات اصلی خطکش عدد صحیح میباشد و نیازی به خواندن ورنیه نیست.
3- در صورتی که خط صفر ورنیه در راستای تقسیمات اصلی قرار نگیرد , ابتدا به کمک خط صفر ورنیه از روی خطکش اندازه تقسیمات اصلی واقع در سمت چپ خوانده میشود سپس با نگاه کردن به ورنیه خطی از تقسیمات ان را که در راستای یکی از تقسیمات اصلی خط کش قرار دارد مشخص میکنند و تعداد خطوط سمت چپ ورنیه را در دقت کولیس ضرب و حاصل را با اندازه خوانده شده از خطکش جمع میکنند.
روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین :
1- فکهای اندازه گیری کولیس را با پارچه مخصوص (تنظیف) تمیز میکنیم
2- کولیس را ببندید و صفر بودن آن را از روی ورنیه وموازی بودن فکها را از طریق عبور نور کنترل کنید.
3- فک ثابت کولیس را به یک طرف قطعه تکیه دهید و فک متحرک را آنقدر به قسمت دیگر قطعه نزدیک کنید تا مطمئن شوید کاملاً به آن چسبیده است
4- برای تثبیت اندازه از پیچ قفل کننده ورنیه استفاده کنید.
5- برای اندازهگیری از نوک فکهای کولیس استفاده نکنید زیرا این محل به علت وجود لقی بین کشو وخطکش باعث خطای کسینوسی در اندازهگیری و همچنین خرابی کولیس میشود.
6- در اندازه گیری داخلی ابتدا دهانه کولیس را کمی بزرگتر از اندازه مورد نظر باز میکنیم :سپس شاخک ثابت ان را به یک طرف قطعه مورد اندازه گیری تکیه دهید و شاخک متحرک را به طرف دیگر قطعه کارنزدیک کنید و پس از چسبیدن به کار اندازه آن را بخوانید. به منظور قرار گرفتن فک متحرک روی قطعه سوراخ قطعه کار باید حرکت گردشی توام با نوسانی داشته باشد.
7- در اندازه گیری خارجی (میله) و داخلی (سوراخ) عمود بودن امتداد فکها نسبت به محور قطعه کار الزامی است.
اما برای نگهداری و حفاظت از کولیس لازم است چند نکته را بدانیم:
1- کولیس وسیله اندازه گیری حساس وگران است بنابراین ان را در کنار ابزارهای کارگاهی مانند سوهان, چکش و. . قرار ندهیم.
2- از افتادن و ضربه خوردن کولیس واعمال فشار غیرضرووری به آن جلوگیری کنیم, زیرا باعث ایجاد خطای کسینوسی در اندازهگیری خواهد شد.
3- از بکار بردن کولیس برای اندازهگیری قطعات در حال گردش خوداری کنیم
4- هرگز از نوک فکها و شاخکها به عنوان سوزن خطکشی استفاده نکنید.
5- برای گرفتن لقی بین خطکش وکشویی در کولیسها از خار برنجی استفاده میشود این خار لقی بین سطوح تماس را میگیرد .از وجود خار در کولیس قبل از اقدام به اندازهگیری اطمینان حاصل کنید در صورت عدم وجود خار ,کولیس از کالیبره بودن خارج میشود و اندازه های بدست آمده صحیح نخواهد بود.پس از استفاده از کولیس و اتمام عمل اندازهگیری آن را تمیز کنید تا براده و سایر عوامل مخرب روی آن باقی نماند.
کولیس ساعتی:
با استفاده از مکانیزم ساعتهای اندازهگیری ,انواع کولیسهای ساعتی با دقتهای مختلف ساخته و به بازار ارائه شده است.کار کردن با کولیسهای ساعتی اسان بوده برای قرائت آن مهارت زیادی لازم نیست. برای خواندن اندازه در این کولیس ,ارقام صحیح را از روی خطکش اصلی مقابل لبه فک متحرک و ارقام اعشاری رااز روی صفحه مدرج میخوانیم و دو مقدار را با هم جمع میکنیم نوع دیگری از کولیسهای ساعتی وجود دارند که به ازاء یک میلیمتر باز شدن کولیس عقربه نیم دور و به ازاء دو میلیمتر باز شدن آن عقربه یک دور کامل گردش میکند.چون نیمدور صفحه به پنجاه قسمت و یک دور کامل ان به صد قسمت مساوی تقسیم شده است بنابراین دقت اندازهگیری این کولیس 02/0میلیمترخواهد بود.
کولیس دیجیتالی :
با پیشرفت صنعت الکترونیک امروزه دستگاههای الکترونیکی امور کنترل, فرمان و سنجش کمیتهای فیزیکی را در صنعت به عهده گرفته است.در کولیسهای دیجیتالی ابتدا اندازههای مورد سنجش به کمیت الکتریکی تبدیل میشود سپس نتیجه سنجش به لامپهایی معروف به هفت قطعه منتقل شده با روشن شدن آنها ارقام روی نمایشگر ظاهر میشوند.کولیسهای دیجیتالی را در طراحیهای متنوع و با دقتهای مختلف میسازند. در این نوع کولیسها هر دو سیستم میلیمتری و اینچی پیشبینی شده است و با فشار یک دگمه میتوان اندازه مورد نظر را بر حسب میلیمتری اینچ تعیین کرد. کولیسهای دیجیتالی به منظور کنترل نیز مورد استفاده قرار میگیرند. در این گونه موارد اندازه اسمی را روی آن پیشبینی کرده کلید صفر را فشار میدهیم تا کولیس صفر شود,سپس با قرار دادن قطعه کار بین فکهای کولیس میتوان میزان انحراف از اندازه اسمی را قرائت کرد.
بعد از آشنایی با کولیس حال نوبت به یکی دیگر از ابزارهای اندازهگیری به نام میکرومتری رسید. با پیشرفت صنعت لزوم اندازهگیری قطعات با دقت بالاتر از کولیس در سال 1847 میلادی ژان پالمر فرانسوی وسیله اندازهگیری به نام میکرومتر طراحی کرد، که اساس کار آن بهوسیله پیچومهره ظریفی انجام میگرفت. با سیرت کاملی در تکنیک اندازهگیری، میکرومترها نیز در فرمها و طرحهای مختلفی ساخته شدند که در زیر بهشرح نمونههایی از آنها میپردازیم.
میکروخارجی:
میکرو خارجی بهمنظور اندازهگیری ابعاد خارجی قطعه کار با دقت 01/0 تا 001/0 میلیمتر مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً آن را بهصورت ورنیهدار، عقربهدار و دیجیتالی میسازند. میکرومتر خارجی فک ثابتی دارد که روی کمان آن نصب شده است. فک متحرک آن میلهپیچی است. که در داخل سوراخ رزوهدار استوانه مدرج (غلاف) کار میکند. فک متحرک را میتوان در مواقع لزوم بهوسیله اهرمای در موقعیت معین قفل کرد. برای جلوگیری از سایش فکهای متحرک و ثابت سر آنها را از جنس فلزات سخت انتخاب میکنند. پوستهی خارجی که قسمت مخروطی آن مدرج است بهوسیله بوش مخروطی انتهای میله پیج روی آن سوار میشود، با گرداندن یک دور پوسته خارجی از اعمال فشار بیش از حد فکها به سطوح اندازهگیری، در انتخای میله پیچ جغجغهای تعبیه شده است. این جغجغه در حالت عادی پوسته مدرج را میگرداند اما در اثر تماس فک متحرک با سطوح کار و اعمال فشار زیاد هرز کار میکند و نشان میدهد که فشار فکها به حدمطلوب رسیده است. مکانیزم قفل میکرومتر که بهمنظور ثبیت حرکت میله پیچ پیشبینی شده است، ممکن است بهصورت پیچ، اهرم یا فشنگی پیچدار باشد. دقت میکرومترها درسیستم متریک از 01/0 تا 0010/0 میلیمتر و درسیستم اینچی از از 001/0 تا 0001/0 اینچ است. میکرومترهای خارجی از نظر میدان اندازهگیری در اندازههای 25-0، 50-25، 75-50، 100-75، و ... میلیمتری و 1-0، 2-1، 3-2 و ... اینچ میسازند. همراه با میکرومتر میله استانداردی وجود دارد که در تنظیم صفر میکرومتر (کالیبره کردن میکرومتر) از آن استفاده میشود.
دقت میکرومتر:
دقت میکرومترها به اندازهی گامپیچ و تعداد تقسیمات پوستهی متحرک بستگی دارد(شکل 9-5) و مقدار آن از رابطه مقابل بهدست میآید
C = دقت میکرومتر P= گام پیچ غلاف T = تعداد تقسیمات پوسته = C
در میکرومترهای میلیمتری معمولاً گام میله پیچ 5/0 میلیمتر و تعداد تقسیمات روی پوسته آن 50 قسمت است که باتوجه به رابطه فوق، دقت اندازهگیری آن 01/0 میلیمتر است. روی غلاف این میکرومترها علاوه بر تقسیمات 1 میلیمتری تقسیمات 5/0 میلیمتری نیز پیشبینی شده است.
خواندن میکرومتر:
برای خواندن اندازه میکرومتر، ابتدا از روی درجه بندی غلاف در امتداد راستای لبهی پوسته، اندازه کامل میلیمتر یا 5/0 میلیمتر را میخوانیم، سپس از روی تقسیمات قسمت مخروطی پوسته، مقابل خط افقی روی غلاف صدمهای میلیمتر را تعیین کرده و آنها را با هم جمع میکنیم. میکرومترهای خارجی ودینهدار با دقت 001/0 و 002/0 میلیمتر نیز وجود دارد که در آنها مقابل درجهبندی پوسته، ودینهای روی غلاف یا پوسته درنظر گرفته شده است این ورینه، خواندن اندازه با دقت بالا را امکانپذیر میسازد. درمیکرومترهای اینچی گام میلهپیچ اغلب ً و معادل 025/0 اینچ و تعداد تقسیمات روی پوسته 25 قسمت مساوی است که دقت اندازهگیری آن 001/0 اینچ خواهد بود. روی غلاف این میکرومترها یک اینچ به 40قسمت مساوی تقسیم شده است؛ بنابراین به ازای یک دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازه 25/0 اینچ و به ازای 4 دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازهی ً 025/0 × 4 = ً 100/0حرکت خواهدکرد. میکرومترهای اینچی با دقت ً 0001/0 نیز وجود دارند. در ساختمان این میکرومترهای مقابل درجهبندی پوسته ورودی غلاف،ورینه 1/0 درنظر گرفته شده است. اما در اثر کار زیاد ممکن است لقی بین پیچ و مهره میکرومتر زیاد وهمچنین سطح پیشانی فکهای آن ساییده شود در هر دو حالت تنظیم صفر میکرومتر به هم خورده قادر به اندازهگیری و کنترل اندازه نخواهدبود. لقی بین پیچ و مهره میکرومتر را میتوان با سفتکردن مهرهی تنظیم که برای همین منظور در انتهای غلاف تعبیه شده است، به حد مجاز رساند. احتمالِ ساییدهشدن فکها را میتوان با بستن میکرومتر یا از طریق اندازهگیری میله استاندارد کنترل کرد. بدیهی است میکرومتر هنگامی قادر به کنترل صحیح خواهد بود که پس از بستن میکرومترها خط صفر پوسته در امتداد خط افقی روی غلاف قرارگیرد. در غیراینصورت میتوان با نگاهداشتن کمان و گردش جزیی غلاف به وسیلهی آچارمخصوص آنها را بههم منطبق و میکرومتر را صفر کرد. صفربودن میکرومتر را میتوان با اندازهگیری تکههای اندازهگیری نیز کنترل کرد. اما در موقع اندازهگیری با میکرومتر لازم است به نکاتی توجه داشته باشیم.
دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 30 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 54 |
عنوان صفحه
تعریف اعداد اعشاری 2
حدود اندازه ها 5
تلرانس 7
جدول اعشاری 8
سیستم اندازه گیری متریک 9
گونیای مرکب 10
انواع مختلف عمق سنج 12
اندازه گیری به وسیله اتصال 17
پرگارها 18
فیوزها 21
برقگیرها 23
تستهای دوره ای تجهیزات کلیدخانه های فشار قوی 27
چک کردن رله بوخهلتز 33
زمین حفاظتی در تجهیزات الکتریکی 34
بازرسی و تست شبکه اتصال زمین 40
استفاده از فیلتر ترموسیفون در ترانسفورماتور 43
سکسیونر 46
سکسیونرهای قابل قطع زیر بار 50
ابزارهای اندازه گیری دقیق :
تقسیمات کسری از تقسیم یک اینچ به قسمتهای 2/1 ،4/1 ، 8/1، 16/1 ، 32/1 ، 64/1 حاصل می شد این تقسیمات برای اندازه گیری کارهای دقیق که در کارگاه ماشینهای ابزار صورت می گیرد کافی نخواهد بود .بهمین منظور برایایجاد دقت بیشتر در کارها و اندازه گیری قطعات نیاز بیشتری به اندازه های دقیقتر یعنی اندازه های کوچکتر از اندازه های شرح داده شده در بالا می باشد . بنابراین می بایستی از سیستم اعشاری نیزاستفاده شود. بطور کلی ابزارهای اندازه گیری که برای مدرج کردن آنها از سیستم اعشاری استفاده شده بمراتب دقیقتر از سیستم کسری می باشند .در این صورت اندازه هایی که برای کارگاه ماشین در نظر گرفته اند غالباً بر حسب اعشاری تعیین می شوند . این نوع کارها را می بایستی با تلرانس های مشخصی که در حدود یک هزارم اینچ ویا کمتر هستند تراشید .
در سیستم اعشاری یک اینچ را به دو قسمت مساوی تقسیم نموده که فاصله هر خط برابر یک دهم اینچ و نیز یک دهم اینچ را مجدداً به ده قسمت مساوی تقسیم کرده که فاصله هر خط برابر یک صدم اینچ و چنانچه اندازه دقیقتر نیز لازم باشد می توان یک صدم اینچ را به ده قسمت مساوی تقسیم نموده که فاصله هر خط برابر یک هزارم اینچ خواهد بود.
تعریف اعداد اعشاری :
برای شناسائی اعداد اعشاری غالباً از علامت خط 45 درجه (/) که آن را در زبان فارسی ممیز می نامند استفاده می شود . در زبان لاتین برای تعیین اعداد اعشاری بعد از اعداد صحیح نقطه بکار برده می شود . به طور کلی علامت ممیز و یانقطه بسیار مهم است ، که بایستی بعد از اعداد صحیح گذارده شود عدد سمت چپ نقطه یا ممیز را اعداد صحیح و عدد سمت راست را اعداد اعشاری می نامند . اندازه 025/5 اینچ به این معنی است که 5 اینچ کامل با اضافه بیست و پنج هزارم اینچ را نشان می دهد و خواندن اعداد به این صورت است که ابتدا سمت چپ اعداد صحیح و سپس علامت اعشاری که نقطه یا ممیز می باشد و آنگاه عدد سمت راست که به صورت اعشاری است خوانده خواهد شد . یعنی ابتدا تمام اعداد صحیح و بعد از ممیز اعداد اعشاری خوانده می شود .
مثلاً برای خواندن عدد 125/7 ابتدا عدد 7 و سپس یک صد و بیست وپنج هزارم اینچ خوانده می شود و یا عدد 250/12 که طرز خواندن صحیح آن 12 اینچ و دویست و پنجاه هزارم اینچ .
از طرفی دیگر می توان سیستم اعشاری را بواحد های کوچک تقسیم نمود . مثل یک میلیونیم اینچ که عبارتند از :
عدد 1/0 را میتوان نوشت 10/1 (یکدهم)
عدد 01/0 را می توان نوشت 100/1 (یکصدم)
عدد 001/0 را می توان نوشت 1000/1 (یک هزارم )
عدد 0001/0 را می توان نوشت 10000/1 (یک ده هزارم )
عدد 00001/0 را می توان نوشت 100000/1 (یک صد هزارم )
عدد 000001/0 را می توان نوشت 1000000/1 (یک میلیونیم)
اعداد سمت راست ممیز معمولاً دارای رقمهای محدود می باشد که می توانید در مثالهای مختلف مشاهده کنید .از طرفی هر چقدر اعداد بعد از ممیز بیشتر شوند دقت اندازه گیری زیادتر خواهد بود . در بعضی از موارد تا سه رقم اعشاری ولی بطور معمولی تا چهار رقم اعشاری مورد استفاده قرار می گیرد . در کارگاههای سنگ زنی اغلب تا 5 رقم اعشاری لازم می باشد .
خواندن اعداد اعشاری :
در کارگاه ماشینهای افزار معمولاً اعداد اعشاری را تا هزارم اینچ می خوانند در این صورت اعداد سمت راست که اعشاری می باشند بایستی بصورت سه رقمی نوشته شوند . در صورتیکه اعداد سمت راست یک یا دو رقمی باشند باید به سمت راست آن یک یا دو صفر اضافه نمود .
بنابراین برای عدد 12/0 (دوازده صدم ) باید یک صفر در سمت راست 12 اضافه کرد که می توان نوشت 120/0 و چنین خوانده می شود (یک صدو بیست هزارم ) چنانچه اعداد اعشاری یک رقمی باشد باید به سمت راست آن دو صفر اضافه کرد مثل 5/0 (پنج دهم) که باید به سمت راست آن دو صفر اضافه نمود تا بدینصورت خوانده شود 500/0 (پانصد هزارم) ولی به طور کلی صفرهای اضافه شده در سمت راست اعداد اعشاری تغییری در وضعیت عدد اعشاری نخواهد داد .
مثالهای زیر مطلب را روشن خواهند کرد :
550/0 یعنی پانصدو پنجاه هزارم
555/0 یعنی پانصدو پنجاه و پنج هزارم
055/0 یعنی پنجاه و پنج هزارم
005/0 یعنی پنج هزارم
001/0 یعنی یک هزارم
010/0یعنی ده هزارم
100/0 یعنی صد هزارم یا می توان نوشت 1/0 اینچ
اعداد بیشتر از سه رقم اعشاری را باید ماشینکار ابتدا عدد هزار و سپس صد و بلاخره در آخر ده هزارم را اضافه نماید . مثل عدد 4375/0 که می توان به این صورت خواند .چهار هزار و سیصدو هفتادو پنج هزارم اینچ یا میلیمتر یا واحد دیگر .
عدد چهارم سمت است اعداد اعشاری معنی دهم را می دهد مثل عدد 5 در مثال قبلی آنرا بصورت 10/5 یا پنج ده هزارم و یا دارای ارزشی برابر نصف عدد سوم اعداد اعشار است . از طرفی دیگر عدد 005/0 را باید به صورت پنج هزارم خواند ولی عدد 0005/0 را می توان بصورت ده هزارم خواند .
وقتی اعداد اعشاری را ملاحظه و ارقام آنرا تشخیص دادیم 2و یا 3 ویا 4 ویا 5 رقم در سمت راست علامت اعشاری است بعداً باید آنرا خواند مثل عدد 00001/0 که ابتدا ارقام آن مشخص و در این مثال تعداد ارقام آن برابر 5 است در این حالت آنرا بصورت 100000/1 یکصد هزارم و یا صد هزارم می توان خواند .
حدود اندازه ها :
برای ساختن قطعات لازم است ابتدا نقشه هر قطعه روی کاغذ رسم شده و سپس اندازه های مورد نیاز را روی نقشه نوشت . برای اندازه گذاری روی نقشه ها معمولاً می بایستی دو حد که آنرا حد بالا بزرگترین اندازه قابل قبول و حد پائین یعنی کوچکترین اندازه قابل قبول در نظر گرفت بطوریکه ملاحظه می شود کوچکترین و بزرگترین اندازه مجازی که برای ساخت قطعات قابل قبول است مشخص شده که عبارتند از کوچکترین اندازه یعنی 999/1 و بزرگترین اندازه برابر ½ میباشد .
طریقه دیگری که برای اندازه گذاری روی نقشه معمول می باشد اینست که برای بزرگترین و کوچکترین حد اندازه از علامت با ضافه و یا منها استفاده شود. باین ترتیب که ابتدا اندازه اسمی یعنی اندازایکه باید روی نقشه نوشته شده و سپس حد بالا یعنی مقدار اندازه مجازیکه باندازه اصلی اضافه می شود با علامت باضافه مشخص شده که در این حالت بزرگترین اندازه قطعه نیز همان مجموع اندازه مجاز و اندازه اسمی قطعه خواهد بود . آنگاه حد پایین یعنی مقدار اندازه مجازی که از اندازه اصلی کم می شود و با علامت منها مشخص خواهد شد . در این صورت کوچکترین اندازه مججازی که از اندازه اصلی کم می شود و با علامت منها مشخص خواهد شد . در این صورت کوچکترین اندازه قطعه نیز همان تفاصل اندازه مجاز و اندازه اسمی قطعه می باشد .
ولی در بعضی از موارد که حد بالا و حد پائین برابر باشند ابتدا مقدار اندازه مجاز را نوشته و در سمت چپ آن علامت باضافه و منها را می نویسند
تلرانس :
برای اینکه قطعات بطور دقیق روی هم سوار شوند و یا آنها را بتوان بطور ساده تعویض نمود ، طراح معمولاً می بایستی حدود اندازه مجاز نسبت به اندازه اسمی یا اندازه اصلی هر قطعه را در نظر گرفته و روی نقشه مربوط به آن قید نماید . این حدود مجاز را تلرانس می نامند . و به عبارت دیگر تلرانس عبارت است از تفاوت کوچکترین اندازه قابل قبول هر قطعه از بزرگترین اندازه قابل قبول آن اختلاف بین بزرگترین اندازه یعنی ½ و کوچکترین اندازه یعنی 999/1 که برابر 002/0 بوده تلرانس نامیده می شود . ولی در شکل2 قسمت D به این ترتیب است که قطعه باید باندازه ½ ساخته شود نه بزرگتر از آن اندازه ونه کوچکتر از 000/2 در این صورت تلرانس قطعه برابر است با 001/0
در کارگاه ماشینهای ابزار غالباً لازم است اعداد کسری را به اعداد اعشاری تبدیل نمود .مثل کسر 8/5 منظور از این کسر این است که عدد 5 بر عدد 8 تقسیم شود . و یا به عبارت دیگر می توان کسر فوق را بطرق دیگر تقسیم نمود باین ترتیب که طول پاره خطی را به 8 واحد معین تقسیم و از 8 واحد 5 واحد آنرا انتخاب نموده ایم . حال برای تبدیل آن لازم است عدد 5 را بر عدد 8 تقسیم نموده و حاصل را به صورت اعداد اعشاری بدست آوریم جواب کسر فوق برابر 625/0 خواهد بود که درست برابر کسر 8/5 می باشد .
بیشتر اوقات برای اینکه ماشینکار اندازه (8/5)3 را بوسیله میکرو متر بخواند لازم است ابتدا مقدار کسر 8/5 را به اعداد اعشاری مساویش تبدیل نموده و حاصل کسر 8/5 که برابر 625/0 خواهد شد با عدد 3 جمع کرده که حاصل برابر با 625/3 می شود . در اینحالت برای اندازه گیری قطعه می توان از میکرومتر 3 تا 4 اینچ استفاده کرد .
جدول اعشاری :
جدول اعشار حاصل از کسزهای متعارفی در اغلب کتابهای دستی Hand book و با کتابهای جیبی درج شده اند . در ضمن برای اینکه ماشینکارها وقت زیادی را برای تبدیل آنها صرف نکنند و راحتر بتوانند از آنها استفاده نمایند ، در اغلب کارگاه ها این جداول را به صورت تابلوئی نوشته و به دیوار کارگاه و یا کلاسهای درس نصب نموده اند و یا به صورت کارتهای جیبی در دسترس ماشینکار قرار داده اند .
ماشینکارهایی که به طور متوالی از آنها استفاده می کنند بر اثر کثرت استفاده ، اعداد اعشاری مزبور را به خاطر دارند . با این حال این نوع جدولها به آنها کمک خواهند کرد که اعداد اعشاری بیشتری را که از کسرهای متعارفی حاصل می شوند بدست آورند.
سیستم اندازه گیری متریک :
بسط و توسعه تکنولوژی صنایع فلزی سبب می شود که ماشینکار با سیستمهای اندازه گیری متریک نیز آشنا شوند . برای این منظور می بایستی واحدهای اندازه گیری در این سیستم شرح داده شوند .بیشتر کشورهای صنعتی چون آلمان ، فرانسه ، روسیه و بیشتر کشورهای اروپای شرقی از سیستم متریک استفاده می کنند . بدین جهت سیستم متریک متداولترین سیستمی است که از آن بسیار استفاده می شود ، و در آن واحد طول را متر در نظر گرفته و سایر اجزاء و اضعاف آن بصورت اعشاری و یا مضربی از آن بوده که ذیلاً شرح داده خواهد شد . برای مثال یکی از اجزاء متر سانتیمتر است که برابر 100/1 متر واضعاف آن کیلومتر است که برابر 1000 متر می باشد . جدول شماره II اجزاء واضعاف وابسته به متر و رابطه آن باسیستم اینچی را نشان می دهد .
دسته بندی | برق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 37 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 66 |
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه
باردهی ترانسفورماتور 1
شرایط پارالل کردن 2
تنظیم ولتاژ 5
مراقبت و نگهداری از ترانس های قدرت 9
دژنکتورها 14
اندازه گیری زمان قطع و وصل کلید 17
سکسیونرها 18
ترانسفورماتورهای ولتاژ 23
ترانسفورماتورهای جریان 25
راکتورها 29
فیوزها 31
برقگیرها 33
تست دوره ای تجهیزات 36
نیروگاهها و پست های برق 38
زمین حفاظتی در تجهیزات الکتریکی 44
بازرسی و تست شبکه اتصال زمین 50
کابلهای قدرت سه فاز 50
استفاده از فیلتر ترموسیفون در ترانسفورماتور 53
باردهی ترانسفورماتور
ابتدا باید گفته شود که که مطلوب ترین شرایط برای کار یک ترانس این است که با تمام ظرفیت تحت سرویس بوده و ایزولاسیون آن نیز نباید از حد مجاز تجاوز ننمایند.
اضافه بار مجاز
عملا منحنی مصرف بار الکتریکی که در طول شبانه روز غیر یکنواخت بوده و در فاصله زمانی مشخصی مقدار ماکزیمم خود را خواهد داشت .
از طرف دیگر با توجه به این حقیقت که عمر مفید هر نوع از عایق های الکتریکی پس از جذب میزان معینی حرارت به اتمام می رسد , می توان در ماقع پیک بار , ترانس را به صورتی تحت اضافه بار قرار داد که اضافه فساد عایق در این پریود درست به اندازه کمبود فساد آن در زمان مینیمم بار باشد .
به این ترتیب عایق عمر مفید معین شده خویش را حفظ نموده و دچار خرابی زودرس نخواهد گردید . این اضافه بار که معمولا به صورت درصدی از بار نامی بیان می شود , بستگی به میزان غیر یکنواختی منحنی بار , روش خنک کردن ترانس و ضریب انتقال حرارت آن دارد . اضافه بار مجاز برای زمان های کوتاه برای ترانس به شرح زیر می باشد .
1) ترانسهای روغنی
30 |
45 |
60 |
75 |
100 |
اضافه بار مجاز (درصد) |
120 |
80 |
45 |
20 |
10 |
زمان اضافه بار (دقیقه) |
2) ترانسهای خشک
20 |
30 |
40 |
50 |
60 |
اضافه بار مجاز (درصد) |
60 |
45 |
32 |
18 |
5 |
زمان اضافه بار (دقیقه) |
در شرایط اضطراری ممکن است ترانسها را حتی روزانه 6 ساعت و حداکثر تا 5 روز متوالی تحت 40 درصد 40 درصد اضافه بار قرار داد. البته در این صورت بار میانگین ترانس در طول 24 ساعت نباید از 93/0 بارنامی تجاوز نماید.
شرایط پار الل کردن و باردهی اقتصادی برای ترانسفورماتورها
وقتی که ترمینالهای مشابه اولیه و ثانویه دوترانس (یا بیشتر ) به یکدیگر متصل شوند گفته می شود که آنها بصورت پارالل کارمی کنند.
این عمل معمولاً ا زطریق باسهای ویژه و یا مستقیماً روی شبکه انجام می گیرد. برای پارالل کردن چند ترانس شرایط زیر باید برقرار باشد.
1) ترانس های روغنی
2) ترانس های خشک
در شرایط اضطراری ممکن است ترانس ها را حتی روزانه 6 ساعت و حداکثر تا 5 روز متوالی تحت 40 درصد اضافه بار قرار دارد . البته در این صورت بار میانگین ترانس در طول 24 ساعت نباید از 93/0 بار نامی تجاوز نماید .
شرایط پارالل کردن و باردهی اقتصادی برای ترانسفورماتورها
وقتی که ترمینال های مشابه اولیه و ثانویه دو ترانس (یا بیشتر) به یک دیگر متصل شوند گفته می شود که آن ها به صورت پارالل کار می کنند .
این عمل معمولا از طریق باس های ویژه و یا مستقیما روی شبکه انجام می گیرد .برای پارالل کردن چند ترانس باید برقرار باشد :
1) کلیه ترانس ها باید دارای گروه های اتصال یکسان باشند.
2) ولتاژ نامی ونسبت تبدیل ترانس ها باید یکسان باشد .
3) ولتاژ اتصال کوتاه (امپدانس اتصال کوتاه ) ترانسفورماتورها باید برابر باشند .
اگر در یک پست برق چند ترانسفورماتور به طور پارالل وجود داشته باشد , شرایط کار اقتصادی ایجاد می نماید که بر حسب مقدار بار مصرفی , تعداد مشخصی از ترانسفورماتورها در مدار قرار گیرند .
این تعداد بر این اساس انتخاب می شوند که تلفات انرژی به حداقل ممکن برسد و البته مناسب ترین وضعیت حالتی است که در این انتخاب علاوه بر تلفات در خود ترانسفورماتورها تلفات بار اکتیو و راکتیو در شبکه نیز مد نظر قرار گیرد .
ارقام 0 تا 11 مبین گروه اتصال بوده و مشخص می کند که بردار ولتاژ یک فاز (در اتصال ستاره ) در فشار قوی چند برابر 30 درجه نسبت به ولتاژ همان فاز (دراتصال ستاره) در طرف فشار ضعیف و در جهت مثبت متلتاتی اختلاف فاز دارد .
اتصال ترانسفورماتورها با گروه های اتصال غیر مشابه به همدیگر به هیچ وجه امکان پذیر نمی باشد . برای درک حادثه های که ممکن است در اثر اتصال چنین ترانسفورماتورهایی پیش آید کافی است متذکر شود که اگر بردارهای ثانویه دو ترانس فقط 30 درجه اختلاف فاز داشته باشند , جریان متعادل کننده از 3 تا 5 برابر جریان نامی تجاوز خواهد نمود .
همچنین اختلاف کوچکی در نسبت تبدیل دو ترانس پارالل شونده , منجر به جریان متعادل کننده نسبتا زیادی شده و ترانسفورماتوری که دارای ولتاژ ثانویه بیشتر است بار زیادتری به خود جذب می نماید .اگر چند ترانس با امپدانس اتصال کوتاه هایی مختلف به صورت پارالل بسته شوند توزیع بار بین آن ها به طور مستقیم با ظرفیت نامی و به طور معکوس متناسب با امپدانس اتصال کوتاه خواهد بود .
نسبت بین ظرفیت نامی ترانس هایی که قرار است به طور پارالل کار کنند نباید از 3:1 تجاوز نماید , زیرا اگر چه امپدانس اتصال کوتاه دو ترانس تیز مساوی باشند , مولفه های اکتیو و راکتیو آندو معمولا با هم اخلتاف داشته و این اختلاف در ترانسفورماتورهای با ظرفیت پایین بارزتر می باشد .
حال چنانچه امپدانس های اتصال کوتاه نیز بیش از 10 درصد تفاوت داشته باشد , اختلاف بین مولفه های فوق شدید تر بوده و نتیجتا کار پارالل کردن آن ها به خاطر وجود جریان متعادل کننده با اشکال مواجه خواهد شد .پس از اتمام عملیات نصب و یا تعمیرات اساسی معمولا ترانسفورماتورها مورد تست های مخصوص قرار داده و بعد از اطمینان از حصول شرایط کار پارالل تحت سرویس قرارمی دهند .
تنظیم ولتاژ
تنظیم ولتاژ در شبکه برق به کمک تپ چنجر و یا با کم یا زیاد کردن تعداد دورهای سیم پیچ ترانسفورماتور صورت می گیرد . اغلب ترانسفورماتورهای اصلی شبکه برق مجهز به تپ چنجر چنجر هایی هستند که زیر بار کار کرده و در طرف فشار قوی ترانس نصب می شوند . این تپ چنجرها در واقع وقتی که ولتاژ فشار قوی از حد مجاز انحراف پیدا کند , با تغییر دادن نسبت ولتاژ طرف فشار ضعیف را در مقدار نامی تثبیت می نمایند . از نطر نوع تپ چنجرها را به دو دسته می توان تقسیم نمود . در نوع اول نسبت تبدیل ترانسفورماتور در حالت قطع کامل از شبکه و به کمک چند حلقه سیم پیچ اضافی تغییر داده شده ودر نوع دوم تغییر نسبت تبدیل در حالت اتصال کامل به شبکه و زیر بار انجام می گیرد .
مثلا در ترانسفورماتورهای کاهنده توزیع برق , چهار تپ وجود دارد که به کمک آن ها می توان نسبت تبدیل ترانسفورماتور را در حالت بی باری و به میزان 5+ , 5/2 + , 5/2 _ , و 5_ درصد مقدار نامی تغییر داد .
تپ چنجر ها معمولا در مخزن جداگانه ای در مجاورت تانک ترانس (به طوری که از بیرون به صورت یکپارچه دیده می شوند) نصب شده و محور عمل کننده آن ها در بالای ترانس قرار دارد . طبیعی است که در لحظات تغییر یک تپ به تپ دیگر مدار ترانسفورماتور قطع خواهد شد . برای تثبیت ولتاژ وقتی که ولتاژ در ترمینال های طرف فشار ضعیف افزایش می یابد , باید تعداد دور سیم پیچ فشار قوی را به میزان مناسب کاهش داده و برعکس اگر ولتاژ در طرف فشار ضعیف کاهش یابد باید تعداد دور در طرف فشار قوی را به میزان مناسب افزایش داد .
بیشترین حوادثی که برای یک ترانس پیش می آید ناشی از عیوبی است که در سیتم تپ چنجر آن بروز می نماید . این عیوب عمدتا عبارتند از :
گرم کردن و سوختن کنتاکت ها , جام کردن محور تپ چنجر , شل و لق شدن اتصالات مکانیکی و ضعیف شدن کنتاکت های الکتریکی .
به همین جهت مکانیزم تپ چنجر باید به طور مرتب و دوره ای تحت مراقبت و بازرسی قرار گیرد . در تپ چنجرهای زیر بار معمولا با استفاده از یک زیر بار معمولا با استفاده از یک تپ کمکی مانع قطع مدار جریان در پریود تعویض تپ می شوند که این عمل که به کمک سوئیچ مخصوصی در داخل مخزن مخصوص تپ چنجر صورت می گیرد .
مکانیزم تپ چنجر زیر بار ممکن است از طریق تابلوی کنترل مربوطه فرمان داده شده ویا بطور اتوماتیک وتحت کنترل رله های ولتاژی عمل نماید .
مشخصات فنی و ویژگی های ترانسفورماتورهایی که عمومادر شبکه های توزیع و انتقال برق به کار برده می شوند در استانداردهای معتبر بین المللی بیان شده است .
تپ چنجرهای زیر بار در بعضی از ترانس ها مجهز به سیستمهای کنترل اتوماتیک بوده و ولتاژ شبکه را بر حسب تغییرات بار تا 15=درصد تنظیم می نماید .
اکر سیستم کنترل اتوماتیک یک تپ چنجر معیوب شود باید ترانس را کلا از مدارخارج کرده و تحت تعمیر قرار داد.
تپ چنجر زی بار باید اصولا دارای فرمان از راه دور بوده و هیچگونه تغییر تپ دستی برای ترانسفورماتورهای مجهز به سیستم تپ چنجر زیر بار مجاز دانسته نشده است.
امروزه رگولاتورهای ولتاژ کریستالی به جای رگولا تورهای الکترومکانیکی کاربرد وسیعی جهت تنظیم ولتاژ در شبکه ها ی برق پیدا کرده اند.
این رگولاتورهاکه مستقما به تپ چنجر فرمان می دهند معمولا دارای سیستم حفاظت و سینگال ویژه ای بوده و در صورت لزوم می توان مجموعه رگولاتور را از مدار خارج نمود .
ضمنا تنظیم نقطه کار این رگولاتورها نیز از راه دور مسیر می باشد .تپ چنجرهاغالبا مجهز به کنتورشمارنده هستند که تعداد دفعات عملکرد ان رانشان می دهدو طبق دستور العمل کارخانه برحسب مورد پس ازهر
10000تا20000کلید زنی ,کنتاکتهای تپ چنجر باید بازرسی شده وعیوب احتمالی آن بر طرف گردد
برای انجام این عمل باید روغن مخزن تپ چنجر را تخیله نمود ,البته علاوه بر این تپ چنجر های زیر باید حداقل سال یک بار مورد بازرسی وتست قرار گرفته و قسمتهای گردنده ومحلهای که تحت اصطکاک قراردارند نیز هر شش ماه یکبار روغن کاری شوند.اگر چند ترانس که به صورت پارالل کار می کنند دارای رگولاتورهای اتوماتیک باشند , باید توجه نمود که عملکرد رگولاتورها باید کاملا همزمان ومشابه باشند واگر رگولاتور اتوماتیک وجود نداشته باشد ,برای به حداقل رساندن جریان متعادل کننده ,تغییر تپ باید قدم به قدم صورت گرفته واختلاف بیش از یک تپ بین دو ترانس ایجاد نگردد.
تنظیم ولتاژ ممکن است توسط اتوترانسفورماتورها و یا بوستر ترانسفورماتورها نیز صورت گیرد . بوستر ترانسفورماتور از یک و یا به ترانس سری و یک ترانس تغذیه کننده ان تشکیل می شود بطوریکه سیم پیچ ثانویه ترانس با سیم پیچ ترانسفورماتورهای که لازم است ولتاژ آن تنظیم شود بطور سری بسته شده و اولیه ان به ثانویه ترانس تغذیه کوپل می شود
مراقبت و نگهداری از ترانسهای قدرت
زمین زیر ترانس های روغنی باید به طرف چاهک مخصوص روغن شیببندی شده و روی ان رابا قلوه سنگ تمیز به ارتفاع حداقل 25سانتیمتر پر شود .چاهک روغن که لوله تخلیه نیز برای ان پیش بینی می شود معمولا در کنار دیوار ساخته شده وباید به طور مرتب توسط اپراتور بازدید شود .
باید مراقبت نمود که روغن قابل اشتغال در ترنچهای کابل و یا منولهای دیگر موجود در محوطه نفوذ ننموده وضمنا در اتاق ترانس باید شن خشک در جبعه های مخصوص و همچنین لوازم دیگر اطفا حریق وجود داشته باشد .
یک ترانس رابعد از اتمام عملیات نصب ,باید تحت تست ها و بررسیهای لازم قرارداده وپس از ان در سرویس گذاشت هدف از این تست ها عبارت از حصول اطمینان از عملکرد صحیح رله ها ومدارات حفاظتی اینتر لاکهای دژنکتورها ,چک کردن کلیه ترمومترها , چک کردن سطح روغن در کنسرواتور و اطمینان از بر قرار بودن ارتباط ان با تانک ترانس .
قبل از اتصال ازمایشی ترانس که در ان فقط دژنگتورهای طرف اولیه بسته می شود, اپراتور باید کلیه شیر های روغن رادیاتورها و کنسرواتور را بازدید کرده و از عدم وجود هوا در رله بوخهلتز اطمینان حا صل نماید .
همچنین قسمتهای مختلف ترانس وتجهیزات جانبی انرا که در فضای ازاد قرار دارند تا سر دژنکتورها باز بینی کرده ودقت نماید که روی ترانسفورماتور اشیا اضافی وجود نداشته باشد ,تانک ترانس به طور محکم وموثر به زمین وصل شده باشد ,روغنی از ترانس نشت ننماید واتصالات برقگیرهای حفاظتی که معمولا در جلوی ترانس وروی خط فشار قوی نصب میشوند برقرارباشد .
در این حالت پس از اطمینان از سلامت ودرمدار بودن سیستمهای حفاظتی می توان دژنگتورها راوصل نمود .البته در اینجا یاد آور می شود که وصل ترانس با تاخیری کمتر از 12ساعت پس از پر نمودن تانک از روغن مجاز دانسته نشده است .برای وصل ازمایشی ترانس باید مدارهای رله بوخهلتز و رله جریان زیادی برای قطع انی و بدون تاخیر اماده می شود ,ولی می توان ترانس را به سیستمهای خنک کننده نیز وصل نمود ,در این صورت باید توجه داشت که در جریان کار ,درجه حرارت روغن درقسمت بالای تانک از75 درجه سانتیگراد تجاوز ننماید (به علت گرمای ناشی ازتلفات اهن).
برای کنترل وضعیت ترانس در شرایط بی باری باید حداقل 30 دقیقه آن در حالت وصل آزمایشی نگاه داشت .اگر در خلال این مدت نتایج ازمایشات قانع کننده بود می توان بلا فاصله دژنگتورهای طرف ثانویه ترانس را زیر بار قرار داد.
درترانسفوماتورهایی که سطح روغن کنسراتور توسط لوله شیشه ای آب نما کنترل می شود باید دقت نمود که دو سر لوله مزبور مسدود نباشد زیرا در صورت مسدود بودن این لوله سطح روغن به صورت صحیح نمایش داده نمی شود .
در ذیل ترانسفورماتورهای تحت سرویس را بر حسب شرایط کاری مختلف طبقه بندی نموده ,نحوه رسیدگی و بازرسیهای روتین آنها به شرح زیر می باشد .
1)در نیروگاههاو پستهایی که توسط تشکلات پرسنلی شیفت یا مقیم محل کار کنترل ونگهداری می شوند , ترانسفرماتورهای اصلی و ترانسفورماتورهای مصرف داحلی (اعم از اصلی و رزرو) باید بطور روزانه وبقیه ترانسفورماتورها هفته ای یک مرتبه مورد بازرسی قرارگیرند.
2)در نیرگاهها و پستهایی که توسط اکیپهای سیار نگه داری می شوند ,ترانسفورماتورها باید حداقل ماهی یکبار مورد بازرسی قرار گیرند.
3)در پستهای کوچک وکم ظرفیت ترانسها حداقل هرشش ماه یکبار باید بررسی شوند .سیستمهای خنک کننده ترانسفورماتورها باید از نقطه نظر عملکردصحیح پمپها و فن ها کنترل شوند
برای انجام این عمل اپراتورباید دمای روغن ترانسفورماتور وهمچنین دمای روغن در ورودی وخروجی کولر (در صورتکه ترانس مجهز به کولر ابی جهت خنک کردن باشد )رایادداشت نماید.
هرگاه ترانسی توسط رله های حفاظت داخلی قطع شود (رله بوخهلتز ,رله دیفرانسیل ,رله جریان زیاد ) ابتدا اپراتور باید وضع ظاهری ان و تجهیزات جنبی مربوطه به جهت پی بردن به علت حادثه مورد بازرسی قراردهد.
مثلا اگر وجود گاز در رله بوخهلتز مشاهده شود ,نمونه ان باید جهت تست به آزمایشگاه ارسال گردد.
زیرا بعضی مواقع ممکن است در خلال کار ترانس حبابهای هوای درون روغن باعث عملکرد نابجای رله بوخلتز گردد.
اگر گاز درون رله بخهلتز از روغن سوخته متصاعد شده باشد مبین وجود حادثه در داخل ترانس بوده که در این صورت بلا فاصله باید ترتنس راجهت تعمیرات از مدار ایزوله نمود .تعمیرات دورهای روی ترانسهایی که قطع آنها مستلزم خارج شدن ترانس اصلی از مدار است هر دو سال یک مرتبه وبقیه ترانسهاهر چهار سال یک مرتبه صورت میگیرد .
ضمنا ترانسفورماتورهایی که در شرایط محیطی با آلودگی بسیار بالا کار می کنند باید طبق دستور العملهای ویژه مربوط به محل ,مورد تعمیرات دورهای قرارگیرند. خشک کردن ترانسفورماتورها اولا : اگر سیم پیچ یا ایزولاسیون ترانس به طور جزئی یا کلی تعمیر شده باشد , به نیاز به اندازه گیری به خصوصی قطعا باید آن را تحت عملیات رطوبت زدائی قرار داد .
ثانیا : اگر در حین انجام تعمیرات اساسی شرایط کار با ترانس ویژه ترانس دقیقا رعایت شده و هسته آن بیش از حد مجاز خارج از روغن نگهداری نشود پس از انجام تعمیرات تقریبا می توان مطمئن بود که ترانس نیازی به خشک کردن ندارد ولیکن در حالت کلی باید وضعیت ایزولاسیون سیم پیچ را قبل و بعد از تعمیرات اساسی , طبق قواعد استاندارد شده مورد تست و ارزیابی قرار داده و در صورت نیاز اقدام به خشک سازی آن نمود .
البته اگر پارامترهای عایق بدون روغن قبل و بعد از تعمیرات اساسی مقایسه شوند باید اثر روغن را در تغییر کمیت ها بر طبق استانداردهایی که در این زمینه وجود دارد مورد توجه قرار دارد .
اگر در آزمایشاتی که در خلال تعمیرات اساسی هسته ترانس در مدت زمانی بیش از آنچه که در مدارک فنی مربوطه معین شده است در هوای آزاد قرار گیرد ترانس را باید جهت عملیات خشک سازی مورد تست قرار داد .
ترانس ها را به یکی از روش های زیر خشک می نمایند :
1- خشک کردن ترانس در خود تانک و به کمک حرارت ناشی از تلفات مس و یا تلفات آهن در شرایط خلا و یا بدون آن .
2- خشک کردن در داخل خود تانک و به کمک هوای گرم وخشک که توسط یک منبع خارجی تولید شود .
3- خشک کردن به کمک حرارت ناشی از یک منبع خارجی و بدون شرایط خلا .
بررسی وضعیت عایق سیم پیچ ها از نظر میزان رطوبت اصولا باید در شرایط تانک بدون روغن صورت گرفته و اندازه گیری پارامترهای عایق در خلال علیات خشک سازی نیز باید به طور مرتب تا زمانیکه این پارامترها به زمانیکه این پارامترها به میزان ثابت خود برسند ادامه داده شود.
دژنگتورها
دژنگتورها ی فشار قوی بدون شک از مهمترین تجهزات کلید خانه ها به شمار می روند که نقش انها قطع و وصلمدار در وضیعت عادی و هم چنین در تحت شرایط اضافه بار غیر مجاز ,اتصال کوتاه و یا هر نوع حادثه غیر نرمال دیگر است .
وقتی که یک دژنگتور قطع می شود تا مدتی ارتباط مدار در دهانه کنتاکت های ان به وسیله قوس الکتریکی برقرار می ماند . به همبن جهت دژنگتور باید مجهز به لوازمی برای کنترل و قطع قوس و پیشگیری از بازگشت مجدد آن باشد .
در دژنگتورهای روغنی به علت خشک شدن قوس و همچنین افزایش فشاری که در اثر تجزیه روغن پیش می آید شرایط لازم برای بقا قوس یه میزان زیادی تضعیف شده و از آن طرف به دلیل افزایش فاصله کنتاکت ها , اطفا جرقه در پریودهای بعد از گذشتن منحنی جریان از اولین نقطه صفر , براحتی میسر می شود . یادآور می شود که روغنی که در اغلب دژنگتورهای روغنی مورد استفاده واقع می شود همان روغن ترانس می باشد .
دژنگتورهای دیگری نیز وجود دارند که در آن ها از انواع گازها , افزایش طول قوس به روش الکترومغناطیسی یا لوازم دیگر جهت تسهیل و تسریع امر اطفا استفاده می شود .
دسته بندی | الکترونیک و مخابرات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 448 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 70 |
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: آشنایی کلی با مکان کارآموزی
معرفی شرکت دانش هوشیار الکترونیک............... 2
فصل دوم: ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموز
تولید کنندگان، بخش طراحی و ساخت، بخش تعمیرات و نگهداری 4
نتیجه گیری..................................... 4
پیشنهاد برای بهبود کار در صنعت الکترونیک....... 5
فصل سوم
مقدمه : آشنایی با ساخت پیوند p-n............. 8
ساختمان کریستالی نیمه هادی..................... 10
ترانزیستورها.................................. 13
ترانزیستور دوقطبی پیوندی....................... 15
ترانزیستور اثر میدان پیوندی(JFET)................ 15
ترانزیستور اثر میدان MOS...................... 18
ساختار و طرز کار ترانزیستور اثر میدانی – فت.... 19
شکل و پایه های ترانزیستورها.................... 20
آشنایی با آی سی های سری 7400................. 29
TTL............................................. 29
CMOS........................................... 31
خازن........................................... 32
خازنهای قطب دار ............................... 34
خازن های تانتالیوم............................. 35
خازنهای بدون قطب ............................. 36
کد رنگی خازن ها .............................. 37
خازن های متغیر ............................... 39
خازن های تریمر ................................ 39
سنسورها....................................... 40
حسگرهای مافوق صوت.............................. 42
حسگرهای تماسی ................................. 44
حسگرهای هم جواری .............................. 44
حسگرهای دور برد ............................... 45
حسگر نوری ..................................... 46
آشنائی با LCD.................................. 47
رله ها......................................... 53
منابع تغذیه................................... 55
منطق دیجیتال.................................. 57
سیستم های دیجیتال.............................. 60
مدارهای ترتیبی................................. 64
حافظه های الکترونیکی........................... 67
کار با مولتی متر.............................. 70
کار با اسیلوسکوپ.............................. 74
فصل چهارم: چند آی سی پر کار برد
آی سی 555..................................... 83
آی سی موتور درایور ال 298................... 84
فصل اول :
آشنایی کلی با مکان کارآموزی
شرکت دانش هوشیارالکترونیک یکی از معتبرترین شرکت های الکترونیکی در استان بوشهر می باشد این شرکت در بافت قدیمی و در بازار این بافت قرار دارد. (خیابان امام خمینی)
این شرکت فعالیت های خود را از 1378 آغاز کرده و در تفکر کلی مدیریتی این شرکت همیشه هدف گذاری و رشد پی در پی این شرکت مورد توجه بوده که با تلاش پیگیر یا مدیریت صحیح به این مهم دست یافته و افق روشن و امیدوارکننده ای در مقابل این شرکت دیده می شود.
فصل دوم:
ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی کارآموز
به طور عمده سه بخش مرتبط به قرار زیر می باشند:
1- تولید کنندگان قطعات الکتریکی و تولید کننده گان دستگاه های الکترونیکی که تولیدات آنها در این شرکت در معرض فروش قرار می گیرد.
2- بخش طراحی و ساخت دستگاه های الکترونیکی که در این شرکت توسط مهندسان مجرب کار طراحی و ساخت پروژه ها برای ارگانها، شرکت هاو افراد شخصی صورت می گرفت.
3- بخش تعمیرات و پشتیبانی دستگاه های تولیدی و همچنین تولیدات دیگر شرکت ها که در این شرکت در معرض عرضه قرار می گرفت.
نتیجه گیری
امروزه با توسعه صنایع در کشور،فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجودبعضی از فارغ التحصیلان این رشته بی کار هستند و به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم تنها واحد های درسی خود را گذرانده اند.
همچنین یک مهندس خوب باید کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در مؤسسه یا وزارت خانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و باطراحی سیستم ها ومدارهای خاص این نیاز را بر طرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوش بختانه موفق نیز بودند.
اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بی کاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خاغرج از کشور مهاجرت می کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کار آمد در این رشته روبرو هستیم.
یکی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت شغلی فارغ التحصیلان این رشته می گوید: طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور نیاز به فارغ التحصیلان این رشته بیش از قبل مورد احتیاج است.
پیشنهادات برای بهبود کار در صنعت الکترونیک
1- خودکفایی در طراحی و ساخت تجهیزات الکترونیکی
2- کاهش هزینه های ساخت
3- بهبود کیفیت دستگاههای ساخت داخل
4- توسعه فناوری تولید
5- توسعه راهکارها و فرهنگ مدیریت
6- استفاده بهینه از امکانات مراکز تحقیقاتی و صنعتی کشور جهت توسعه دانش فنی
7- کاهش اثرات حوادث زیان بار طبیعی در صنعت برق
8- سودآور شدن صنعت برق
9- نظارت و کنترل هرچه بیشتر بر شرکتهای تولیدی
10- ایجاد سایت مشترک اینترنتی به منظور استفاده دیگر شرکتها
11- برگزاری همایش کیفیت و بهره بری سالیانه برای شرکت های مربوطه از طرف دولت
فصل سوم:
آموخته ها و نتایج
مقدمه
آشنایی با ساخت پیوند p-n
از آنجا که اساس و پایة علم الکترونیک نیمه هادیها میباشند لذا به عنوان مقدمه به تشریح ساخت پیوند P-n می پردازیم.
برای ساختن پیوند p-n به یک بخش از یک تک بلور نیمه هادی نا خالصی نوع n و به بخش دیگر نا خالصی نوع p می افزایند . پیوند ها بسته به چگونگی ایجاد ناحیه ی انتقال از pبه n دردرون تک بلور طبقه بندی می شوند . هنگامی که ناحیه انتقال بسیار باریک باشد , پیوند ناگهانی نامیده می شود . پیوند تدریجی پیوندی است که ناحیه انتقالش در محدوده ی وسیعتری "پخش " شده باشد.
پیوند p-n ناگهانی به وسیله ی آلیاژ سازی و رشد رونشتی تشکیل می شوند . پیوند های تدریجی از طریق نفوذ گازی ناخالصیها یا کشت یونها ساخته می شوند.
رشد رونشستی :
رشد رونشستی یک لایه ی نیمه هادی روی یک پایه ی تک بلور نیمه هادی روشی برای تشکیل ناگهانی است . رشد رونشستی با گرم کردن پولک میزبان ؛ مثلأ سیلیسیم نوع n و عبور دادن جریان کنترل شده ی گازی حاوی تتراکلرید سیلیسیم (( sicl4و هیدروژن از روی سطح انجام می شود . در اثر فعل و انفعال گازها اتمهای سیلیسیم روی سطح پولک میزبان ته نشین می شود . چون معمولأ دما بالاتر از 1000درجه سانتی گراد است ؛ اتمهای ته نشین شده انرژی و قابلیت حرکت کافی دارند تا خود را به طور صحیح با شبکه ی بلور میزبان تطبیق دهند . این عمل سبب می شود که شبکه از روی سطح اصلی به طرف بالا امتداد یابد . سرعت نمونه ای رشد لایه ی رونشستی حدود یک میکرون در هر دقیقه است.
برای تشکیل لایه های نوع n یا p می توان در هنگام رشد رونشستی ؛ انتهای ناخالصی را به شکل ترکیب گازی به گاز حامل اضافه کرد . با رشد دادن یک لایه ی نوع pرونشستی (epi) بر روی یک پولک میزبان نوع n پک پیوند تقریبأ ناگهانی شکل می گیرد.البته ؛ ترتیبهای دیگر مثل رشد لایه ی نوع n به روش رونشستی روی یک لایه ی نوع p نیز ممکن است.
فرایند رونشستی به طور وسیع در ساخت مدارهای مجتمع (IC)ها به کار می رود. دیود p-n تشکیل شده در فرایند رونشستی (epi) به طور معکوس با یاس می شود تا مدار را از پایه (پولک میزبان جدا سازد . اخیرأ از روش رونشستی در شکل دهی ساختارهای SOS مخفف Si-on_sapphire یا Si-on-spinel
سیلیسیم)روی یاقوت سرخ یا یاقوت کبود ) است. یاقوتهای کبود , ترکیبات گوناگونی از اکسید منیزیم (Mgo)
و اکسیدآلومینیم (Al203) هستند و ارتباط نزدیکی با یاقوت سرخ دارند . به طور خلاصه ناخالصی سیلیسیم به طریق رونشستی بر روی پایه های یاقوت سرخ یا کبود رشد داده می شود .
انگیزه استفاده از پایه های یاقوت سرخ یا کبود , کیفیت عایق بودن این پایه ها در جدا سازی مدارها در طراحی IC های حاوی ادوات سریع ,به خصوص مدارهای مجتمع در مقیاس فشرده (LSI) است .
ساختمان کریستالی نیمه هادی
همانطور که هادی ها در صنعت امروزی به خصوص در زمینه های حرارتی و برودتی کاربردی ویژه یافته اند عناصر نیمه هادی نیز اهمیت زیادی در صنعت الکترونیک و ساخت قطعات پیدا کرده اند.
هدف اصلی که در الکترونیک آنالوگ دنبال می شود تقویت سیگنالها بدون تغییر شکل آن سیگنال است. همین هدف بشر را به سمت استفاده از نیمه هادی ها در ساخت قطعات تقویت کننده پیش برده است. اما آن چیزی که عملکرد این قطعات را رقم می زند چگونگی حرکت الکترون ها و حفره ها در ساختار کریستالی این عناصر می باشد.
و این مقدمه ای ست برای پیدایش قطعاتی نظیر ترانزیستور ها –دیود ها و... عامل موثر بر چگونگی حرکت الکترون ها و حفرها چیزی نیست جز درجه حرارت. به طوری که گفته شد درجه حرارت صفر مطلق ساختمان کریستالی نیمه هادی هایی نظیر ژرمانیوم و سیلسکن را تحت تاثیر خود قرار می دهد. یعنی در این درجه حرارت الکترون ها کاملا در باند ظرفیت قرار گرفته و نیمه هادی نظیر یک عایق عمل می کند. (به علت اینکه هیچ الکترون آزادی در باند هدایت خود ندارد).
اگر درجه حرارت افزایش یابد الکترون های لایه ظرفیت انرژی کافی کسب کرده و پیوند کو والانسی خود را شکسته وارد باند هدایت می شوند. به مراتب ای جابه جایی باعث تولید حفره ناشی از الکترون می گردد.
انرژی لازم برای شکستن چنین پیوندی در سیلسکن 1.1(الکترون ولت) و در ژرمانیوم 0.72 (الکترون ولت) میباشد. اهمیت حفره در این است که نظیر الکترون حامل جریان الکتریکی بوده و و نظیر الکترون آزاد عمل می نماید. حال آنکه تا چندی پیش دانشمندان حفره ها را حامل جریان نمی دانستند!
هنگامی که یک پیوند از الکترون خالی شده و حفره ای در آن به وجود می آید در این صورت الکترون های ظرفیت اتمهای مجاور در باند ظرفیت به سادگی قادر به اشغال این حفره هستند. الکترونی که از یک پیوند کووالانسی دیگر این حفره را اشغال می کند خود یک حفره بر جای می گذارد. بنابر این می توان به جای حرکت الکترون های باند ظرفیت تصور نمود که در این باند حفره ها حرکت می نمایند.
حرکت حفره ها بر خلاف حرکت الکترو نها می باشد. حفره جدیدی که به وجود می آید به نوبه خود توسط الکترون دیگری از پیوندی دیگر اشغال شده و بنابراین حفره پله به پله بر خلاف جهت الکترون حرکت می نماید. پس در اینجا با پدیده دیگری از هدایت الکتریکی روبه رو خواهیم بود که مربوط به الکترون های آزاد نمی باشد. در این صورت می توان چنین تصور کرد که حفره در جهت عکس الکترون حرکت نموده است . بنابراین حرکت الکترون در باند ظرفیت را می توان معادل حرکت حفره در خلاف جهت آن دانست.
حال میبینیم که چرا با توجه به اینکه حرکت الکترون همان حرکت حفره است از مفهمم حفره استفاده میشود. با کمی دقت ملاحظه می شود که حرکت حفره حرکت الکترون های باند ظرفیت بوده ولی حرکت الکترون های آزاد در باند هدایت صورت می گیرد و برای بیان این تفاوت بین حرکت الکترون در باند ظرفیت و هدایت از مفهوم حفره کمک می گیریم.
به عنوان مثال فرض می شود که نیمه هادی تحت تاثیر یک میدان خارجی قرار گیرد یعنی به دو سر آن ولتاژی اعمال شود در ایک صورت الکترون های آزاد باند هدایت که تحت تاثیر نیرو های هسته ای اتم ها نیستند در این باند در خلاف جهت میدان اعمال شده حرکت خواهند نمود. انرژی این الکترون ها در جهتی نیست که در باند هدایت قرار گیرد. ولی می توانند در همان باند ظرفیت حرکت کرده و حفره های مجاور خود را اشغال نمایند. بنابر این حرکت این الکترون ها بیشتر از الکترو ن های آزاد به هسته وابسته می باشد. در حقیقت برای هر ولتاژ اعمال شده به دو سر یک نیمه هادی یک الکترون در باند ظرفیت فاصله متوسط کو تاهتری از الکترون های باند هدایت را در فاصله زمانی یکسان طی خواهند نمود.
بنابر این می توان گفت که الکترون های آزاد دارای تحرک بیشتری نسبت به حفره ها هستند. به طوری که گفته شد در درجه حرارت معمولی اتاق تعدادی از پیوند های کو والانسی شکسته سده به ازای شکسته شدن هر پیوند یک الکترون-حفره تولید می شود. الکترون و حفره هر دو حامل های بادار می باشد. با اعمال یک پتانسیل الکتریکی به دو سرهر قطعه ای نیمه هادی این حامل هر دو حرکت نمود ه و جریان به وجود می آورند.
دیدید که این حرکت ها در چگونکی رفتار یک نیمه هادی تا چه میزان می توانند موثر باشند.با پیشرفت علم و تکنولوژی استخراج کشف هر نیمه هادی جدیدی انقلابی عظیم در عصر ارتباطات حاصل می شود.
ترانزیستورها
ترانزیستور به عنوان یکی از قطعات الکترونیک است که از مواد نیمه رسانایی مانند( سیلیسیم سیلیکان( ساخته میشود.
ترانزیستور هم در مدارات الکترونیک آنالوگ و هم در مدارات الکترونیک دیجیتال کاربردهای بسیار وسیعی دارد. در آنالوگ میتوان از آن به عنوان تقویت کننده یا تنظیم کننده ولتاژ (رگولاتور) و ... استفاده کرد. کاربرد ترانزیستور در الکترونیک دیجیتال شامل مواردی مانند پیاده سازی مدار منطقی، حافظه، سوئیچ کردن و ... میشود.به جرات می توان گفت که ترانزیستور قلب تپنده الکترونیک است.
ترانزیستور از دیدگاه مداری یک عنصر سهپایه میباشد که با اعمال یک سیگنال به یکی از پایههای آن میزان جریان عبور کننده از دو پایه دیگر آن را میتوان تنظیم کرد. برای عملکرد صحیح ترانزیستور در مدار باید توسط المانهای دیگر مانند مقاومتها و ... جریانها و ولتاژهای لازم را برای آن فراهم کرد و یا اصطلاحاً آن را بایاس کرد.
دو دسته مهم از ترانزیستورها BJTترانزیستور دوقطبی پیوندی (Bypolar Junction Transistors) و FET ترانزیستور اثر میدان (Field Effect Transistors) هستند. ترانزیستورهای اثزمیدان یا FETها نیز خود به دو دسته ی ترانزیستور اثر میدان پیوندی(JFET) و MOSFETها Metal Oxide SemiConductor Field Effect Transistor) )تقسیم میشوند.
در ترانزیستور دو قطبی پیوندی با اعمال یک جریان به پایه بیس جریان عبوری از دو پایه کلکتور و امیتر کنترل میشود. ترانزیستورهای دوقطبی پیوندی در دونوع npn و pnp ساخته میشوند. بسته به حالت بایاس این ترانزیستورها ممکن است در ناحیه قطع، فعال و یا اشباع کار کنند. سرعت بالای این ترانزیستورها و بعضی قابلیتهای دیگر باعث شده که هنوز هم از آنها در بعضی مدارات خاص استفاده شود.
در ترانزیستورهای JFET(Junction Field Effect Transistors( در اثر میدان، با اعمال یک ولتاژ به پایه گیت میزان جریان عبوری از دو پایه سورس و درین کنترل میشود. ترانزیستور اثر میدانی بر دو قسم است: نوع n یا N-Type و نوع p یا P-Type. از دیدگاهی دیگر این ترانزیستورها در دو نوع افزایشی و تخلیهای ساخته میشوند.نواحی کار این ترانزستورها شامل "فعال" و "اشباع" و "ترایود" است این ترانزیستورها تقریباً هیچ استفادهای ندارند چون جریان دهی آنها محدود است و به سختی مجتمع میشوند.
دسته بندی | برق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 36 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 85 |
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه آ
تاریخچه صنعت برق 1
هیتر 2
بویلر 3
توربین 7
ژنراتور 9
ترانسفورماتور 14
پست های فشار قوی 18
کلیدهای قدرت 19
پست های برق قدرت 22
پست 25
اجزای تشکیل دهنده پست ها 32
خصوصیات برقگیر 34
ترانسفورماتور 40
استقامت الکتریکی روغن 41
ترانسفورماتورهای جریان و ولتاژ 44
ترانسفورماتورهای تغذیه داخلی 46
سکسیونر قیچی ای 47
نکاتی در مورد نصب پایه ها و ترانس 50
تعویض پایه فیوز سوخته 52
چند نکته ای در مورد آزمایش اتصالات ایمنی ترانس 53
کنتاکتور 54
STOP & START 59
چراغ های سیگنال 59
تاریخچه صنعت برق :
صنعت برق در ایران از سال 1283 شمسی با بهرهبرداری از یک دیزل ژنراتور 400 کیلو واتی که توسط یکی از تجار ایرانی بنام حاج حسین امینالضرب تهیه و در خیابان چراغبرق تهران (امیر کبیر) فعلی گردیده بود آغاز می شود.
این موسسه بنام دایره روشنایی تهران بود و زیر نظر بلدیه اداره میشد. این کارخانه روشنایی چند خیابان عمده تهران را تامین میکرد، خانهها برق نداشته و تنها به دکانهای واقع در محلهها برق داده میشد و روشنایی آن از ساعت 7 الی 12 بود و بهای برق هم براساس لامپی یک ریال هر شب جمعآوری میشد. از سال 1311 اولین کارخانه برق دولتی به ظرفیت 6400 کیلووات در تهران نصب گردید، ولی مردم از گرفتن امتیاز خودداری میکردند و به همین دلیل برای پیشرفت کارها برای کسانی که انشعاب برق میگرفتند یک کنتور مجانی به عنوان جایزه در نظر گرفته میشد. چند سال بعد وضع تغییر کرد و کار به جایی رسید که انشعاب برق سرقفلی پیدا کرد.
هیتر :
گرمکن یا هیتر دستگاههایی هستند که توسط آن آب ورودی به بویلر را گرم میکنند تا درجه حرارت آب بالا رود تا به تجهیزات و لولههای بویلر آسیب نرسد، این عمل توسط هیترها انجام میشود، هیترها به دو صورت وجود دارند :
1ـ هیترهای باز
2ـ هیترهای بسته
هیترهای باز : هیترهایی هستند که حرارت را مستقیم به آب منتقل میکنند.
هیترهای بسته : هیترهایی هستند که حرارت را از طریق لولهها و محیط به آب منتقل میکنند.
به هیترهایی که قبل از پمپ تغذیه قرار میگیرند هیترهای فشار ضعیف گفته میشود و به هیترهایی که بعد از پمپ تغذیه قرار میگیرند هیترهای فشارقوی گفته میشود.
سوپر هیتر : بخاری که از درام خارج میشود دارای قطرههای آب میباشد که باعث میشود پرههای توربین آسیب ببینند و خوردگی و پوسیدگی در پرهها ظاهر شود برای اینکه بخار به توربین آسیب نرساند باید قبل از برخورد به پرههای توربین به بخار خشک تبدیل شود، این عمل (خشک کردن) توسط سوپر هیتر انجام میشود.
فرق هیتر و سوپر هیتر این است که : هیتر باعث میشود که درجه حرارت آب ورودی به بویلر زیاد شود ولی سوپر هیتر باعث میشود بخار ورودی به توربی به بخار خشک تبدیل شود.
بـویـلـر :
آب پس از خروج از پمپ تغذیه (Feed Pump ) و شیر یکطرفه وارد اکونومایزر میشود که اولین قسمت دیگ بخار میباشد، که حاوی تعدادی لوله موازی است که در آخرین مرحله دود خروجی از بویلر لولههای اکونومایزر قرار دارند داخل این لولهها آب تغذیه ورودی به بویلر جریان دارد این آبها مادامی که لولههای اکونومایزر را طی میکنند حرارت دود را جذب نموده و سپس به درام هدایت میگردند. بنابراین اکونومایزر سبب میگردد که راندمان بالا برود.
آب در درام با آبهای داخل آن مخلوط شده و سپس از طریق لولههای پائین آورنده به لولههای دیوارهای و محوطه احتراق وارد میشود، همانطور که از نام محوطه احتراق پیداست، فضایی است که عمل احتراق در آن صورت میگیرد. اطراف این محوطه تعداد زیادی لولههای موازی نزدیک به هم که به لولههای دیوارهای موسوم هستند پوشیده شده است. بخشی از حرارت حاصل از احتراق از طریق تشعشع و جابجایی به این لولهها منتقل میگردد، اینها نیز حرارت را به آب داخل خود منتقل مینمایند. بنابراین در کوره هر سه نوع انتقال حرارت با یکدیگر انجام میگیرد. حاصل این تبادل حرارت جذب حرارت توسط آب داخل لولهها و تبدیل آن به بخار است. به عبارت دیگر کلیه بخاری تولیدی دیگ در این لولهها ایجاد میشود، از طرف دیگر جذب حرارت توسط لولههای دیوارهای باعث خنک شدن فضای اطراف کوره میشود و لذا شکلی از نظر عایقکاری دیوارههای اطراف محفظه احتراق پیش نخواهد آمد پس میتوان گفت که لولههای دیوارهای همانطور که از نامشان پیداست دیواره کوره را تشکیل میدهند.
حرکت جریان آب در داخل لولههای دیوارهای از پائین به بالاست هرچه آب در طول کوره به طرف بالا حرکت کند حرارت بیشتری را جذب نموده و در نتیجه بخار بیشتری تولید میگردد. در بویلرهای گردش طبیعی، این حرکت به صورت طبیعی انجام میگیرد و لذا در خاتمه در لولههای دیوارهای، مخلوطی از آب و بخار خواهد بود که به محض ورود به درام آب و بخار از یکدیگر جدا میشوند. در بویلرهای گردش اجباری، جریان آب در داخل لولههای دیوارهای به کمک یک پمپ که در مسیر لولههای پائین آورنده نصب است انجام میگیرد.
در بویلرهای بونسون نیز این جریان به کمک پمپ آب تغذیه انجام میگردد و ساختمان این بویلر به گونهای است که احتیاج به درام نمیباشد و بخار تبدیل شده مستقیماً به سوپر هیتر میرود.
بطور کلی درام دو وظیفه اصلی را بعهده دارد :
1ـ عمل نمودن به عنوان یک مخزن ذخیره که جهت دیگ بخار :
درام میتواند با ذخیره آب و یا بخار در خود در شرایط بحرانی بهرهبرداری از بویلر مقداری از نیازهای ضروری آب و یا بخار را تامین نماید.
2ـ تقسیم آب و بخار :
آب و بخار ایجاد شده در لولههای دیوارهای وارد درام شده و به وسیله تجهیزاتی که در داخل درام وجود دارد آب و بخار کاملاً از هم جدا شده و به این ترتیب امکان عبور بخار بدون ذرات آب بطرف سوپر هیتر فراهم میشود.
در درام اعمال دیگری نظیر تقسیم یکنواخت آبهای ورودی از طریق اکونومایزر و یا تزریق محلولهای شیمیایی به بویلر نیز انجام میگیرد. هوای مورد لزوم احتراق توسط فنهای FD.Fan تامین میشود بنابراین فن با توجه به مکشی که ایجاد مینماید هوای محیط را مکیده و در کانالهایی که در نهایت به محوطه احتراق (مشعلها) ختم میشود به جریان میاندازد. فنها دارای انواع و اقسام میباشند، نظیر فنهای جریان شعاعی و یا فنهای جریان محوری و یا ترکیبی که در طراحی دیگ بخار با توجه به مقدار هوای لازم و فشار آن و همچنین راندمان مورد نظر یکی از این انواع انتخاب میگردند.
برای کنترل مقدار هوای ورودی به بویلر و از دریچههای کنترل هوای استفاده میگردد. غالباً این دریچهها به صورت اتوماتیک کنترل میگردند، البته طبیعی است که با دست نیز قابل کنترل هستند در مسیر دود نیز چنین دریچههایی وجود دارد که به صورت باز یا بسته عمل میکنند.
GR.Fan : این فنها مقداری از گازهای خروجی از بویلر را پس از اکونومایزر گرفته و مجدداً در کوره بویلر به جریان میاندازد این کار معمولاً جهت کم کردن حرارت دودی که از دودکش خارج میشود است. اکونومایزر باعث میشود راندمان بالا رود زیرا آب حرارت دود را جذب نموده و در قسمتهای بعد سوخت کمتری برای بالا بردن درجه حرارت آب لازم است.
آخرین مرحله مسیر دود، دودکش است که گازهای خروجی از بویلر را به محیط بیرون هدایت مینماید. طبیعی است ارتفاع دودکش نقش تعیین کنندهای در هدایت دود و عدم آلودگی محیط دارد.
سوخت دیگهای بخار در کشورمان، سوختهای مایع و گاز تشکیل میدهند که بیشتر مازوت و گاز طبیعی برای سوخت
مشعلهای محفظه احتراق استفاده میشود. آب ورودی به بویلر باید دمای آن حداقل 195 باشد تا به لولهها و تجهیزات بویلر آسیب وارد نکند.
تـوربـین :
توربینهای بخار دستهای از توربو ماشینها را تشکیل میدهند که عامل در آنها بخار آب میباشد توربین بخار برای نخستین بار در پایان قرن گذشته به عنوان ماشین حرارتی بکار گرفته شده و از ان زمان تا کنون پیشرفتهای زیادی در طراحی، ظرفیت، تولید و راندمان انها حاصل شده که امروزه به صورت گسترده در نیروگاههای حرارتی و نیز برخی از واحدهای صنعتی دیگر بکار گرفته میشوند.
بخار سوپر هیتر ورودی به توربین که حاوی مقدار قابل ملاحظهای انرژی حرارتی است در آنجا به انرژی جنبشی تبدیل شده و در نهایت بصورت کار مکانیکی برروی روتور بدل میگردد. مزایای عمده توربین بخار نسبت به سایر محرکهای مکانیکی سرعت بالا (توربینهای بخار در صورتی که مستقیماً با ژنراتور کوپل شوند، دارای دور 3000 RPM و در صورتی که از طریق جعبه دنده به هم مرتبط گردند، دور آنها میتواند بیشتر باشد)، ابعاد کوچک و امکان تولید قدرت بالای آنها میباشد.
توربینهای ضربهای و عکسالعملی، اولین مدلهای توربین بخار بوده که در آنها بخار در جهت محوری پس از چندی برادران ژونگستروم نخستین توربین بخار شعاعی را که در آن منبسط میشود، بخار در جهت شعاعی منبسط میگردید را ابداع نمودند.
توربینهای ژونگستروم فاقد پرههای ثابت هستند و از دودمیک متفاوت تشکیل یافتهاند که برروی آنها چندین مرحله پرههایی در محیط دوایر متحدالمرکز نصب شده است. در اثر انبساط بخار پرهها و نیروی عکسالعمل ناشی از آن دیسکها در دو جهت مختلف و با سرعتی یکسان شروع به چرخش میکنند، به این ترتیب هر کدام از آنها میتوانند محرک یک ژنراتور باشند.
امروزه اغلب توربینهای بخار دارای چندین مرحله انبساط بخار در پرهها هستند که پرههای اولیه به صورت ضربهای و پس از آن به صورت مخلوطی از ضربهای و عکسالعملی است.
از نظر تعداد مراحل انبساط بخار، توربینها به سه دسته تقسیم
میشوند :
الف) توربینهای یک مرحلهای (HP : فشارقوی).
ب) توربینهای دو مرحلهای (HP : فشارقوی و LP : فشار ضعیف).
ج) توربینهای سه مرحلهای (HP : فشارقوی، IP : فشار متوسط و LP : فشار ضعیف).
در توربینهای نوع اول : بخار پس از انبساط در انتهای پوسته وارد کندانسور میشود، در توربینهای نوع اول LP و HP میتوان گفت یکپارچهاند و در نوع دوم این عمل در دو پوسته جدا از هم صورت میگیرد و بخار خروجی از پوسته LP وارد کندانسور میگردد، در نوع سوم که برای واحدهای با قدرت بالا بود و بخار پس از انبساط در پوسته HP (فشارقوی) به بویلر بازگشته و در لولههای بار گرمایی میگیرد و پس از آن وارد پوسته IP (فشار متوسط) شده در نهایت بخار از این پوسته به پوسته LP (فشار ضعیف) فرستاده شده و از آنجا به کندانسور زیر میشود. البته توربینهای مدرن امروزی با قدرت 600MW به بالا دارای دو پوسته LP مجزا از هم میباشند.